Âm đạo là 1 trong cấu thành cơ bản, quan trọng trong hệ thống sinh sản/sinh dục của người nữ. Âm đạo là một đường ống bằng cơ dẫn từ cửa âm hộ đến cổ tử cung. Lỗ âm đạo lớn hơn nhiều so với lỗ niệu đạo, và cả hai miệng lỗ được bảo vệ bởi các môi âm hộ. Niêm mạc bên trong của âm đạo có kết cấu hình sóng gấp nếp có thể tạo ra ma sát cho dương vật khi giao hợp. Trong quá trình kích thích, niêm mạc âm đạo tiết dịch để tạo sự ẩm ướt thuận lợi cho lối vào của dương vật. Trong tiếng Anh, bộ phận sinh dục nữ được gọi thông tục là “cunt” tương đương từ “elờ…” trong tiếng việt. Những từ này không có ý nghĩa về khoa học và không có giới hạn rõ ràng về giải phẫu. Từ âm hộ chỉ bộ phận nhìn thấy được tương đương “cửa mình” trong tiếng Việt. Tuy nhiên, từ điển của nó và định nghĩa giải phẫu học, âm đạo, âm hộ, phần phụ, tử cung được đề cập riêng cho cơ cấu giải phẫu định khu cụ thể trong y học.

Vị trí và cấu trúc

Âm đạo của con người là một kênh cơ bắp đàn hồi kéo dài từ cổ tử cung đến âm hộ. Các lớp lót bên trong của âm đạo bao gồm phân tầng vảy biểu mô. Bên dưới lớp này là một lớp cơ trơn, có thể co giãn mạnh trong thời gian quan hệ tình dục và khi sinh. Dưới cơ là một lớp mô liên kết được gọi là adventitia.

Mặc dù có nhiều biến thể giải phẫu, chiều dài của âm đạo của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là khoảng 6-7,5cm thành trước, và dài 9cm ở thành sau. Trong thời gian kích thích tình dục âm đạo mở rộng trong cả hai chiều dài và chiều rộng. Độ đàn hồi của nó cho phép giãn rộng/dài khi quan hệ tình dục và trong quá trình đẻ. Nếu người phụ nữ đứng thẳng, đường ống âm đạo đi lên trên và ra sau tạo thành một góc khoảng hơn 45 độ so với tử cung. Phía trên một phần tư của âm đạo được tách ra từ trực tràng bởi các túi trực tràng tử cung. Trên âm đạo là một đệm chất béo được gọi là mu bao quanh xương mu và cung cấp hỗ trợ bảo vệ trong khi giao hợp. Âm đạo, cùng với bên trong của âm hộ đều là màu đỏ hồng. Một loạt các dãy nếp gấp niêm mạc như những dãy núi do gấp của thảm niêm mạc âm đạo tạo nên. Những nếp biểu mô dạng rặng núi này làm tăng diện tích bề âm đạo mặt tăng lên và phần mở rộng và chiều dài.

Sự bôi trơn âm đạo được cung cấp bởi các tuyến Bartholin gần cửa âm đạo và dịch cổ tử cung. Biểu mô của thành âm đạo cũng tạo ra độ ẩm, mặc dù nó không chứa bất kỳ tuyến nào. Trước và trong khi rụng trứng, tuyến nhầy của cổ tử cung tiết ra các biến thể khác nhau của chất nhầy, cung cấp một môi trường kiềm trong ống âm đạo đó là sự thuận lợi cho sự tồn tại của tinh trùng. “Bôi trơn âm đạo thường giảm khi phụ nữ lớn tuổi, nhưng đây là một sự thay đổi về thể chất tự nhiên mà thường không có nghĩa là có vấn đề về thể chất hoặc tâm lý. Sau khi mãn kinh, cơ thể sản xuất ít estrogen, trong đó, nếu với liệu pháp thay thế estrogen, sẽ làm cho thành âm đạo mỏng ra đáng kể”. Màng trinh là một màng mô bao quanh hoặc một phần bao gồm cửa âm đạo bên ngoài. Nếu màng trinh đủ đàn hồi, nó có thể trở lại gần hình dạng như ban đầu. Trong trường hợp khác, có thể có dấu tích còn lại (myrtiformes carunculae), hoặc nó có thể hoàn toàn mất đi sau khi xâm nhập lặp đi lặp lại. Ngoài ra, màng trinh có thể bị đau đớn bởi bệnh tật, thương tích, kiểm tra y tế, thủ dâm hoặc tập thể dục thậm chí tác nhân cọ xát vật lý. Đối với những lý do này, nó không thể dứt khoát xác định có hay không một cô gái hoặc người phụ nữ là còn trinh nữ bằng cách kiểm tra màng trinh của mình.

Hoạt động tình dục và sự đàn hồi tạo co khít âm đạo.

Mật độ dày đặc của các dây thần kinh nằm gần lối vào của âm đạo của người phụ nữ có thể cung cấp cảm giác thú vị trong quá trình hoạt động tình dục khi được kích thích theo những cách mà người phụ nữ đặc biệt thích. Tuy nhiên, âm đạo cũng như một toàn bộ có dây thần kinh không chỉ để kích thích tình dục và cực khoái, nó được coi là một yếu tố làm cho quá trình sinh con ít đau đớn hơn đáng kể. Phần bên ngoài của âm đạo, đặc biệt là gần cửa âm đạo được cho là nhạy cảm hơn phía trong. Âm vật chứa đựng rất nhiều dây thần kinh và là một bộ phận sinh dục của cấu trúc nhiều cảm thụ quan của kiến trúc âm đạo và thông qua đó hỗ trợ hé mở môi âm hộ trước kích thích. Mô âm vật tạo thành một cụm mô phía thành trước ngoài so với âm đạo. Mô mà rộng lớn hơn ở phụ nữ nào so với những người khác thì kinh nghiệm cực khoái âm đạo nhiều hơn. Trong quá trình kích thích tình dục, và đặc biệt là kích thích âm vật, các bức tường của âm đạo được bôi trơn. Điều này làm giảm ma sát có thể được gây ra bởi các cách thức hoạt động tình dục khác nhau. Khi bị kích thích, âm đạo kéo dài nhanh chóng, với mức trung bình khoảng tới 10cm, nhưng có thể tiếp tục kéo dài để đáp ứng với áp lực của dương vật. Khi phụ nữ được kích thích đầy đủ, các lều âm đạo (cuối ²/₃) mở cả chiều dài và chiều rộng, trong khi thu lại cổ tử cung. 

Cấu trúc của các bức tường của âm đạo

Một khu erogenous thường được gọi là G-Spot (còn được gọi là điểm Grafenberg) được định nghĩa là được nằm ở thành trước âm đạo, khoảng 3cm từ lối vào. Một số phụ nữ trải nghiệm niềm vui mãnh liệt nếu G-Spot được kích thích một cách hợp lý trong quá trình hoạt động tình dục. Một cực khoái G-Spot có thể chịu trách nhiệm về xuất tinh nữ, một số bác sĩ và các nhà nghiên cứu lại tin rằng sự sung sướng xuất phát từ tuyến của Skene, được coi là tuyến tiền liệt nữ, chứ không phải bất kỳ chỗ nào đó trên thành âm đạo. Các nghiên cứu khác xem xét các kết nối giữa các tuyến của Skene và G-Spot là yếu. Họ cho rằng các tuyến của Skene dường như không có thụ thể kích thích cảm ứng, và rằng không có bằng chứng trực tiếp cho sự tham gia của nó. Sự tồn tại G-Spot như một cấu trúc riêng biệt, vẫn còn đang tranh chấp, như vị trí của nó có thể thay đổi từ người phụ nữ đến phụ nữ khác và dường như là không tồn tại ở một số phụ nữ, giả thuyết chỉ là 1 phần mở rộng của âm vật.

Sinh đẻ

Trong khi sinh đẻ, âm đạo kênh dẫn cho trẻ sơ sinh từ tử cung ra ngoài với cuộc sống độc lập ngoài cơ thể của người mẹ. Trong khi sinh, độ co giãn của âm đạo cho phép nó kéo dài đến nhiều lần đường kính bình thường của nó. Âm đạo thường được gọi là ống sinh sản trong bối cảnh của thời kỳ mang thai và sinh con.

Lâm sàng

Âm đạo là môi trường tự làm sạch và do đó thường không cần điều trị đặc biệt. Bác sĩ thường không khuyến khích việc thực hành thụt rửa. Một âm đạo khỏe mạnh là thuộc địa của sự cộng sinh thực vật, vi sinh vật, nấm để bảo vệ thân chủ, bất kỳ nỗ lực phá vỡ sự cân bằng này có thể gây ra nhiều kết quả không mong muốn.

PH âm đạo

Âm đạo của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là có tính axit, có độ PH thường dao động từ 3,8 và 4,5. Điều này là do sự giáng hóa của glycogen với axit lactic bởi các enzyme được tiết ra bởi các vi khuẩn của Döderlein. Độ chua làm chậm sự phát triển của nhiều chủng gây bệnh vi khuẩn.

PH tăng của âm đạo cao hơn 4,5 có thể được gây ra bởi vi khuẩn phát triển quá mức, như xảy ra trong viêm âm đạo do vi khuẩn và nhiễm Trichomonas, hoặc vỡ màng ối trong thai kỳ.

Dịch nhờn âm đạo

Dịch xuất hiện do chức năng cơ thể bình thường như kinh nguyệt, kích thích tình dục. Thải dịch bất thường, tuy nhiên, có thể chỉ ra bệnh.

Dịch âm đạo bình thường có máu hoặc kinh nguyệt (từ tử cung), các chất lỏng phổ biến nhất, và rõ ràng, hoặc như là kết quả của kích thích tình dục hoặc tiết ra từ cổ tử cung. Nguyên nhân không nhiễm trùng khác bao gồm viêm. Không qua đường tình dục thải xảy ra từ viêm âm đạo do vi khuẩn và nấm hoặc nấm Candida. Nhóm cuối cùng của thải bao gồm các bệnh lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, chlamydia, và nhiễm Trichomonas. Việc xả thải từ nấm có vị hơi cay và màu trắng; từ trichomonas hôi hơn và màu xanh lục; và từ bệnh lậu màu xám hoặc hơi vàng và có mủ.

Đau âm đạo

Tất cả các vết thương liên quan đến thành vách của màng biểu mô thành âm đạo đều gây đau. Phổ biến nhất là trầy xước và vết loét nhỏ do chấn thương. Chúng có thể được gây ra trong quá trình hiếp dâm, tình dục thô bạo, cọ xát quá nhiều từ quần áo hoặc chèn băng vệ sinh không hợp vệ sinh.

Vết loét điển hình hoặc do bệnh giang mai không gây đau đớn, màu đỏ tươi, cứng như bìa. Đây là những tổn thương thường không bị phát hiện bởi vì họ chủ yếu xảy ra bên trong âm đạo.

Các vết loét herpes xảy ra với các túi cùng cực kỳ im lặng và có thể gây ra sưng, tiểu là khó khăn.

Trên thế giới đang phát triển một nhóm các bệnh ký sinh trùng cũng gây ra viêm loét âm đạo như Leishmaniasis, nhưng hiếm khi gặp ở phương tây. HIV/AIDS có thể được lây nhiễm thông qua âm đạo trong khi giao hợp nhưng không liên kết với bất kỳ bệnh âm đạo hoặc hậu môn.

Giãn rộng âm đạo sau sinh nở.

Một tình trạng giãn rộng âm đạo gây hiện tượng khô âm đạo do có không khí lọt vào âm đạo gây viêm hoặc gây ra trung tiện (đánh rắm) âm đạo, són tiểu khi thay đổi tư thế. Giãn rộng âm đạo còn làm cho nữ nhân và nam giới thiếu nhiệt tình khi quan hệ tình dục, bởi ít cọ xát, khô rát, giảm khoái cảm, tốn sức lực mà không thể thỏa mãn cho cả 2 người. Nguyên nhân chính là do đẻ nhiều, sinh hoạt tình dục nhiều, sinh hoạt nhiều tư thế gây doãng rộng về mọi phía.

Về mặt lý thuyết có 4 cơ chế khiến khoang ống âm đạo chặt chẽ trở lại như thời trẻ:

1. Tăng nội tiết nữ tự sinh tổng hợp nhờ kích thích hệ men aromatase.
2. Tăng trương lực toàn thân, bằng các vị thuốc quý, dược lực mạnh như nhân sâm liều cao, Hoàng kỳ, lá chay…
3. Ức chế chọn lọc cholinesterase để tăng hàm lượng acetylcholine nơi cơ quan đích, tức âm đạo.
4. Sự hưng phấn từ trung tâm tình dục não trong bối cảnh tình dục hòa hợp.

 Bác sỹ Hoàng Sầm

 Chủ tịch hội đồng Viện Y học Bản địa Việt Nam

0913256913

Doctor SAMAN