Tên khác: Hồ tuy, Nguyên tuy.
Tên khoa học: Coriandrum sativum L., họ Cần (Apiaceae).
Mô tả: Dạng thảo nhỏ mọc hằng năm, cao 20 đến 60 cm hay hơn, nhẵn, thân mảnh, lá bóng màu lục tươi; các lá ở dưới chia thành phiến hình trái xoan, có răng; các lá ở trên chia thành tua rất nhiều. Cụm hoa tán kép. Hoa màu trắng, ít khi màu hồng. Quả hình cầu màu vàng sẫm.
Bộ phận dùng: Quả (Fructus Coriandri)
Phân bố: Cây được trồng khắp nơi làm rau, gia vị và làm thuốc.
Thành phần hoá học: Quả mùi có tinh dầu (0,3 – 1,0% ), chất béo (13 – 20%), protein (16 – 18%), chất xơ (38%). Thành phần chủ yếu của tinh dầu là Linalol quay phải (70-90), còn gọi là Coriandrol. 5% D-pinen, limonen, tecpinen, mycxen, phelandren, một ít geraniol và bocneol. Trong lá thân cũng chứa trên dưới 1% tinh dầu.
Công dụng: Thúc đậu sởi mọc, làm thuốc giúp tiêu hoá.
Cách dùng, liều lượng: Lấy khoảng 50g quả giã nát, hoà vào một ít nước, vẩy lên người. Uống trong 4 – 8g/ngày.
Bài thuốc:
| TT | Chỉ định | Thành phần | Cách sử dụng |
| Chữa bệnh sởi trẻ em. Chủ yếu lúc sởi mới mọc, sởi mọc không đều, hoặc sốt kéo dài mà sởi chưa mọc hoặc mọc quá ít Cây rau mùi có tác dụng thúc sởi mọc nhanh và đều, tăng tuần hoàn ngoại vi làm cho độc sởi được phát ra ngoài, trạng thái nhiễm độc được giảm nhẹ | ||
| Dùng ngoài | Rau mùi tươi 100-150 gram (Hạt hoặc cả thân lá) | Sắc nước sôi độ 5 phút, giã nát để sắc (không sắc lâu) đem xoa ấn vào tay chân và thân mình trẻ ( theo thứ tự lưng trước bụng sau, trên trước dưới sau) không để trẻ bị lạnh | |
| Hạt mùi 80 gram | Tán nhỏ trộn với rượu 100ml và nước 100ml đun sôi lọc bỏ bã phun vào người bệnh nhi trừ mặt ( để nước thuốc hơi ấm mà dùng) | ||
| Uống trong | Hạt mùi 12 gram | Sắc nuớc uống ấm trong ngày 1 – 2 lần | |
| Trị rối loạn tiêu hóa bụng đầy đau do thực tích | Hồ tuy 8 gram Đinh hương 4 gram Quất bì 4 gram Hoàng liên 4 gram | Sắc nước uống |
| Phụ nữ sau đẻ cạn sữa | Quả mùi 6 gram | Đun sôi với 100ml nước trong 15 phút chia 2 lần uống trong ngày |
| Trị da mặt có những nốt đen | Quả mùi | Sắc nước rửa luôn, nốt đen sẽ mất dần |
| Trị lòi dom | Quả mùi | Đốt hun khói xông hậu môn |
| Trị lãi kim | Hạt mùi | Tán mịn trộn với bột trứng gà luộc chín và dầu mè liên tục 3 ngày, mỗi ngày một lần trước lúc ngủ |
| Trị buồn nôn ợ hơi | Hạt Hồ tuy 40 gram Hạt củ cải 40 gram | Tán bột mịn trộn lẫn, mỗi lần uống 4-8g, ngày 2 lần. |
| Phòng bệnh sởi | Rau mùi | Sắc nước cho trẻ uống trong thời gian có tiếp xúc với trẻ mắc bệnh sởi trong 7-10 ngày |
Ghi chú: Không dùng thuốc lúc sởi đã mọc đều, thời kỳ toàn phát và hồi phục của bệnh sởi. Không dùng đối với bệnh nhiễm mồ hôi ra nhiều, cơ thể suy nhược, bệnh nhân có loét dạ dày không dùng uống trong.
Doctor SAMAN
.jpg)
