Cỏ roi ngựa - yhocbandia.vn

 

Tên khác: Mã tiên thảo.

Tên khoa học: Verbena officinalis L., họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae).

Mô tả: Cây thảo sống dai, mọc thành bụi cao 30-70cm. Thân vuông. Lá mọc đối, dài 2-8cm, rộng 1-4cm, chia thùy hình lông chim, có răng, cuống lá rất ngắn hoặc không có. Hoa mọc thành chùy ở ngọn, gồm nhiều bông hình sợi, lá bắc có mũi nhọn; hoa nhỏ không cuống, màu lam; đài 5 răng, có lông; tràng có ống hình trụ, uốn cong, có lông ở họng, có 5 thùy nhỏ trải ra; nhị 4, bầu 4 ô. Quả nang có 4 nhân. Hạt không có nội nhũ. Ra hoa từ mùa xuân tới mùa thu.

Bộ phận dùng: Toàn cây bỏ rễ của cây Cỏ roi ngựa (Verbena officinalis).

Phân bố: Loài phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở nước ta, cây mọc ven đường ở gần rừng hay làng bản vùng núi từ Lạng Sơn, Bắc Thái vào tới Lâm Ðồng

Bộ phận dùng: Toàn cây – Herba Verbenae

Thu hái: toàn cây lúc đang có hoa, rửa sạch, phơi khô.

Thành phần hoá học: Có glucosid là verbenalin và verbenin. Thân và rễ chứa stachyose. Cây có hoa chứa acid ascorbic với tỷ lệ 20mg% trọng lượng tươi.

Công năng: Thanh nhiệt giải độc, lợi thủy tiêu phù, hoạt huyết tán ứ, trừ sốt rét.

Công dụng: Ðược dùng trị:

1. Sốt rét, giun chỉ, bệnh sán máng;

2. Cảm lạnh và sốt, viêm họng, ho gà;

3. Viêm dạ dày ruột cấp, lỵ amíp;

4. Viêm gan, vàng da, cổ trướng;

5. Viêm thận, phù thũng, viêm nhiễm đường tiết niệu, loét bìu;

6. Bế kinh, kinh nguyệt khó khăn, làm cho mau đẻ. Dùng ngoài trị đòn ngã tổn thương và viêm mủ da; lấy cây tươi giã đắp và nấu nước rửa, tắm.

Cách dùng, liều lượng: 6-12g khô (25-50g tươi) mỗi ngày, dùng dạng thuốc sắc, thường kết hợp với các vị thuốc khác.

Kiêng kỵ: Phụ nữ mang thai phải thận trọng khi sử dụng. Sách Bản thảo kinh sơ viết: người mắc chứng thấp nhiệt và huyết nhiệt, nhưng tỳ âm hư mà vị khí suy nhược không nên dùng.

Bài thuốc:

TT

Bài thuốc

Thành phần

Cách sử dụng
  1. 1.

Chữa cảm cúm phát sốt

Cỏ roi ngựa             50g

Khương hoạt           25g

Thanh cao               25g

Cho vào nồi đổ ngập nước, sắc lấy 2 bát con, chia thành 2 lần uống trong ngày (cũng có thể đem các vị thuốc tán nhỏ, hãm nước sôi như pha trà uống trong ngày);

Nếu kèm theo đau họng, thêm Cát cánh 15g cùng sắc uống. Đã thử nghiệm đối với 51 trường hợp: khỏi hoàn toàn 46, bệnh giảm 3, không có tác dụng 2 (Giang Tô nghiệm phương thảo dược tuyển biên)
  1. 2.

Họng sưng đau

Cỏ roi ngựa

Lấy một nắm to cành và lá Cỏ roi ngựa tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa thêm một lượng sữa người vào, ngậm và nuốt dần từng ít một (Giang Tây Trung thảo dược học)
  1. 3.

Bạch hầu

Cỏ roi ngựa khô 30-50g

Sắc lấy khoảng 300ml nước thuốc.

Người lớn: uống 150ml/lần×2lần/ngày, liên tục 3-5 ngày.

Trẻ em:

+ 8-14 tuổi: uống 100ml/lần×2lần/ngày, liên tục 3-5 ngày;

+ Dưới 8 tuổi: uống 50ml/lần×2lần/ngày, liên tục 3-5 ngày.

Y dược vệ sinh khoa nghiên tư liệu 1/1972 thông báo: đã thử nghiệm điều trị 50 trường hợp, toàn bộ khỏi bệnh; thuốc viên và thuốc tiêm tác dụng kém thuốc sắc; cỏ tươi có tác dụng tốt hơn cỏ khô (Thảo mộc liệu pháp)
  1. 4.

Sốt rét

Cỏ roi ngựa khô 30-60g

Sắc nước uống. Trước và sau lúc lên cơn sốt 1-2 giờ uống 1 lần.

Đã tiến hành điều trị cho 236 ca, 216 ca có kết qủa tốt. Thuốc có tác dụng ức chế đối với nguyên trùng sốt rét (malarial parasite), khiến trùng bị biến hình và chết (Thảo mộc liệu pháp)
  1. 5.

Ăn phải cá độc sinh cổ trướng

Cỏ roi ngựa

Lấy 1 nắm to cỏ roi ngưa sắc nước uống nhiều lần trong ngày (Tuệ Tĩnh-Nam dược thần hiệu)
  1. 6.

Phòng viêm gan truyền nhiễm

Cỏ roi ngựa            25g

Cam thảo                  5g

Sắc với 150ml nước, đun nhỏ lửa đến khi cạn còn 40ml.

Uống 40ml/lần×3lần/ngày vào trước bữa cơm, liên tục trong 4 ngày

Trung y tạp chí 4/1960 thông báo: trong thời kỳ có dịch viêm gan truyền nhiễm, 74 người trong diện có nguy cơ bị nhiễm bệnh đã được sử dụng phương thuốc trên, theo dõi trong 4 tháng không thấy bị nhiễm bệnh. Trong khi đó, nhóm đối chứng 35 người, có 3 người bị bệnh, như vậy sơ bộ có thể thấy mã tiên thảo có tác dụng dự phòng nhất định đối với bệnh viêm gan nhiễm trùng (Thảo mộc liệu pháp)
  1. 7.

Hoàng đản (vàng da)

Rễ Cỏ roi ngựa tươi 50g

(hoặc toàn cây tươi)

Sơn tra                    15g

 

Sắc cỏ roi ngựa lấy nước, bỏ bã, pha thêm đường, chia thành 3 phần uống trong ngày; nếu vùng gan trướng đau thêm sơn tra 15g vào cùng sắc uống (Giang Tây Thảo dược thủ sách)
  1. 8.

Đái ra máu và dưỡng chấp, kèm theo bí đái

Cỏ roi ngựa            60g

Sắc nước, chia thành 2 phần uống trong ngày

Phúc Kiến y dược tạp chí 3/1982 thông báo: có trường hợp đái dưỡng chấp 10 năm, sau đó lại thường bị bí đái; uống thuốc trên 2 ngày thì tiểu tiện thông, sau 3 ngày không còn đái ra máu, sau bốn ngày nước tiểu hết dưỡng chấp, tiếp tục theo dõi không thấy tái phát (Thảo mộc liệu pháp)
  1. 9.

Trị bệnh trĩ

Cỏ roi ngựa

Rau dền gai            20g

Sắc nước uống thay trà trong ngày, liên tục trong nhiều ngày

Tạp chí Quảng Tây trung dược học số 2/1977 thông báo: 1 nữ bệnh nhân 26 tuổi, bị trĩ nội xuất huyết đã 11 năm, sử dụng phương thuốc này trong nửa tháng đã khỏi bệnh, 2 năm sau không thấy tái phát (Thảo mộc liệu pháp)
  1. 10.

Viêm khoang miệng

Cỏ roi ngựa tươi      30g

Sắc nước, uống thay trà trong ngày

Sách Thảo mộc liệu pháp cho biết trường hợp 1 bé gái 4 tuổi, khoang miệng bị viêm đã 4 tháng, nhiều điểm bị mưng mủ, chân răng hay chảy máu, miệng hôi, lưỡi đỏ; đã điều trị bằng thuốc kháng sinh kết hợp với vitamin B2 và vitamin C nhưng không có kết quả. Dùng phương thuốc này trong 5 ngày bệnh đã khỏi, theo dõi một năm sau không thấy tái phát

Doctor SAMAN

[{"src":"\/yhbd.vn\/upload\/images\/2011\/08\/C_roi_nga%20-%20yhocbandia.jpg","thumb":"\/yhbd.vn\/upload\/images\/2011\/08\/C_roi_nga%20-%20yhocbandia.jpg","subHtml":"C\u1ecf roi ng\u1ef1a - yhocbandia.vn"}]