Dị ứng là phản ứng của cơ thể với những chất lạ bên ngoài theo cơ chế miễn dịch. Người ta cho rằng có đến 1/3 người lớn, ở trẻ em khoảng 8%, bị dị ứng với thức ăn ở các mức độ khác nhau.. Tuy nhiên, vấn đề dị ứng với thức ăn mặc dù đã được cảnh báo nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng nhưng hình như nhận thức trong cộng đồng về vấn đề này vẫn chưa được đầy đủ, có khi có một số người còn chủ quan coi là chuyện “nhỏ”.
Tất cả các loại thực phẩm nói chung đều có thể gây dị ứng khi ăn vào, vì bản chất nó đều là những chất lạ với cơ thể chúng ta, nhưng thực tế ăn cùng một loại thức ăn có người bị dị ứng có người lại không bị dị ứng, đó là do thể trạng của mỗi người khác nhau, do hệ miễn dịch của mỗi người cũng khác nhau.
* Nguyên nhân gây dị ứng
+ Do thực phẩm có chứa nhiều Protein bổ dưỡng, nhưng lại có nhiều Protein lạ, khi ăn vào cơ thể sẽ phản ứng với thực phẩm đó bằng cách sinh ra kháng thể, vì vậy gây ngứa. Loại này gây dị ứng mang tính cá thể.
+ Một số Protein có trong thực phẩm chỉ đóng vai trò là “bán kháng nguyên” hay kháng nguyên không đầy đủ, loại này khi vào cơ thể sẽ kết hợp với nhóm “quyết định kháng nguyên” sẵn có gây phản ứng dị ứng. Loại nguyên nhân này cũng mang tính cá thể khi gây dị ứng.
+ Do một số thực phẩm có chứa nhiều chất Histamin(chất gây ngứa), chất này khi con người ăn phải sẽ gây các mức độ dị ứng khác nhau. Loại này sẽ gây dị ứng cho tất cả mọi người.
Các loại thực phẩm hay gây dị ứng là động vật thuộc loại giáp xác (tôm cua, mực, sò…), nhộng tằm, nhộng ong, ba ba, cá , lươn, chạch, trứng, sữa, lạc, đỗ v.v
Trong dị ứng với thực phẩm, các mức độ dị ứng (đặc biệt là sốc phản vệ) không phụ thuộc vào số lượng thực phẩm ăn vào nhiều hay ít mà phụ thuộc vào sự mẫn cảm và thể trạng của mỗi một người, có trường hợp chỉ cần ngửi hay hít phải thực phẩm chưa cần phải ăn đã có thể gây dị ứng.
* Các biểu hiện của dị ứng với thức ăn có nhiều mức độ,
– Hay gặp là các biểu hiện rối loạn đường tiêu hóa như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, chướng bụng, tiêu chảy…
– Các biểu hiện ngoài da : đỏ da, mẩn ngứa, nổi mề đay…
– Các biểu hiện về thần kinh, tâm thần : đau đầu, chóng mặt, rối loạn ý thức( ý thức u ám, lú lẫn, hôn mê…).
– Các triệu chứng hô hấp :chảy nước mũi, hắt hơi, khó thở kiểu hen, co thắt thanh phế quản …
– Nặng nhất là sốc phản vệ : với các triệu chứng tím tái, mạch nhanh nhỏ, tụt huyết áp, trụy tim mạch, rối loạn hô hấp (rối loạn nhịp thở, kiểu thở)…có thể dẫn đến tử vong.
* Sử trí với dị ứng do thức ăn:
+ Đầu tiên phải loại trừ thức ăn ra khỏi cơ thể nếu có thể như gây nôn (móc họng, dùng thuốc gây nôn…), rửa dạ dày v.v Những nơi có điều kiện gửi mẫu thức ăn đi xét nghiệm độc chất v.v
+ Dùng thuốc : gồm các thuốc chống dị ứng như kháng Histamin, Corticoid đường uống ( trường hợp dị ứng nhẹ) hoặc đường tiêm (nếu nặng). Bồi phụ nước điện giải nếu có rối loạn v.v
+ Khi có sốc phản vệ : phải đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế song song với sử trí như các sốc phản vệ khác( đã có phác đồ) : sử dụng Adrenalin là thuốc đầu tiên phải sử dụng, có thể dùng khí dung, tiêm dưới da, truyền tĩnh mạch tùy tình trạng bệnh nhân.
Kết luận : nhìn chung trong dị ứng thức ăn, trừ trường hợp do ăn phải loại thực phẩm có chứa nhiều Histamin(tất cả mọi người ăn phải đều bị dị ứng), còn lại mọi người chúng ta khi đã xác định được là có dị ứng với loại thực phẩm nào đó thì nên tránh ăn uống và tiếp xúc các với loại thực phẩm đó. Chúng ta không nên ăn các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, các loại thực phẩm đã ôi thiu…để đề phòng dị ứng.
Doctor SAMAN
Ngô Quang Trúc
Tiến sỹ bác sỹ cao cấp chuyên ngành Tâm Thần Kinh
Viện Y học bản địa Việt Nam
Bình luận