Tên khác: Ligusticum root, (Gaoben).
Tên khoa học: Bắc cảo bản (Ligusticum jeholense Nak. et Kitaga), hay loài Ligusticum sinense Oliv., họ Cần (Apiaceae)
Mô tả: 3 lần, cuống lá dài 9-12cm, phía dưới ôm lấy thân. Lá chét hình trứng, mép có răng cưa nhỏ. Cụm hoa tán kép, có 16-20 cuống mang tán đơn; mỗi tán này mang nhiều hoa nhỏ màu trắng. Quả bế đôi gồm 2 phân quả; mỗi phân quả có 5 sống chạy dọc; các sống ngăn cách nhau bởi các rãnh nhỏ; trong các rãnh nhỏ có từ 3-5 ống tinh dầu.
Bộ phận dùng: Thân rễ của cây Bắc cảo bản (Ligusticum jeholense Nak. et Kitaga), hay loài Ligusticum sinense Oliv., họ Cần (Apiaceae).
Phân bố: Vị thuốc được nhập từ Trung Quốc.
Thu hái: Đào thân rễ, cắt bỏ đầu, rửa sạch, thái lát, phơi khô. Thân rễ gần như hình cầu, đường kính 1-3cm, mặt ngoài màu nâu sần sùi, mặt trong màu trắng ngà.
Thành phần hoá học: Tinh dầu (phenola), acid hữu cơ.
Công năng: Tán phong hàn, ráo thấp, lưu thông khí huyết.
Công dụng: Thường được dùng chữa
1. Cảm phong hàn, đau đầu;
2. Kinh nguyệt không đều;
3. Bán thân bất toại (liệt nửa người), chân tay co quắp
Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 3-9g, dạng thuốc sắc. Còn dùng ngoài chữa ghẻ lở, chốc đầu, mẩn ngứa và làm sạch gầu ở đầu.
Bào chế: Cắt bỏ đầu, rửa sạch, thái lát, phơi khô.
Bài thuốc:
| TT | Chỉ định | Thành phần | Cách sử dụng |
| Trị đau đầu (chủ yếu chứng đau đầu ở đỉnh, do ngoại cảm phong hàn sợ lạnh, không có mồ hôi, hoặc do viêm mũi, viêm xoang gây đau đầu) | Khương hoạt 8 gram Độc hoạt 12 gram Phòng phong 12 gram Cảo bản 12 gram Mạn kinh tử 12 gram Xuyên khung 6 gram Cam thảo 6 gram | sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần (phương “Khương hoạt phòng phong thang”) |
| Đau khớp do phong thấp | Cảo bản 12 gram Phòng phong 12 gram Bạch chỉ 12 gram Cam thảo 6 gram | Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần |
| Trị chứng đau nửa đầu | Cảo bản 6 gram Xuyên khung 3 gram Phòng phong 5 gram Bạch chỉ 3 gram Tế tân 2 gram Cam thảo 3 gram | Đổ 3 bát nước sắc còn khoảng 1 bát (200ml) chia 2 lần uống nóng, sau bữa ăn trong ngày |
| Trị ghẻ lở chốc đầu ở trẻ | Cảo bản | Sắc lấy nước tắm và gội đầu ngày 1 lần |
| Chữa nhiều gàu | Cảo bản Bạch chỉ (lượng như nhau) | tán bột mịn đem xát vào đầu, để qua đêm sáng hôm sau dậy gội sạch đầu. Hoặc nấu lấy nước để tắm và gội đầu |
Chú ý: Không dùng khi nhức đầu do thiếu máu
Doctor SAMAN
