Chất Melatonin (N-acetyl-5-methoxyltryptamin) là một kích thích tố tự nhiên được tổng hợp và tiết ra từ tuyến tùng (Pineal gland), và được điều hòa qua các thụ thể beta-adreneric, khoa học đã chứng minh nó có khả năng chữa nhiều căn bệnh.

   Về mặt giải phẫu tuyến tùng nằm ở não thất III, trong hố yên (hay còn gọi hố yên ngựa, vì giống hình yên ngựa), tuyến tùng nối với vùng dưới đồi (Hypothalamus) bằng một cái cuống và sẽ nhận thông tin từ não qua cuống này, sở dĩ gọi là tuyến tùng vì nó có dạng giống quả thông, dài chừng 0.64 cm, nặng khoảng 0.1 gam. Tuyến tùng vẫn được gọi là “tuyến bí mật” vì chức năng của nó chúng ta chưa hiểu rõ. Hiện nay người ta đã biết tuyến tùng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì điều hòa nội tiết, có chức năng miễn nhiễm và chu kỳ 24 giờ (circadian rhythm). Tuyến tùng được ví như một đồng hồ sinh học vì nó tiết ra Melatonin vào buổi tối. Nồng độ Melatonin cao nhất vào khoảng 2 giờ sáng đối với người trẻ tuổi và 3 giờ sáng ở người lớn tuổi. Mức độ tối đa Melatonin được tiết ra ở người ở người cao tuổi chỉ bằng một nửa so với người trẻ tuổi. Mức độ Melatonin cũng thấp hơn vào ban ngày. Khi mặt trời lặn, sự thiếu ánh sáng sẽ phát ra những tín hiệu thần kinh để kích thích tuyến tùng bắt đầu tiết ra Melatonin, sự tiết Melatonin cũng chậm trễ dần và cường độ cũng giảm dần theo tuổi tác của con người, chính vì lẽ đó: phải chăng Melatonin cũng góp phần “tích cực” vào quy luật “sinh tử”?.

Melatonin

   Chính vì sự thiếu hụt Melatonin theo tuổi tác (càng có tuổi sự tiết ra Melatonin của tuyến tùng càng giảm), nên người ta đã nghiên cứu tìm cách đưa Melatonin từ bên ngoài vào cơ thể con người. Các nhà khoa học đã nhận thấy: Melatonin được uống vào buổi tối (tốt nhất là trước lúc nửa đêm) trước khi ngủ, sẽ giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học và tránh được triệu chứng “jet – lag” (sự mệt mỏi, các rối loạn của cơ thể sau một chuyến bay dài ngày bằng tàu bay). Trong một nghiên cứu trên 17 người bay từ San Francisco tới Lodon (cách xa 8 múi giờ), có 8 người uống 5 mg Melatonin và có 9 người uống giả dược (placebo), kết quả là những người được uống bằng Melatonin không có triệu chứng của “Jet – lag”, trong khi đó có 6/9 người uống giả dược có triệu chứng này.

   Trích tinh tuyến tùng (pineal polypeptide extract) đã được chứng minh có tác dụng ngăn chặn xơ cứng động mạch, giảm nồng độ Triglycerides, làm tăng khả năng miễn dịch tế bào, giúp tăng tuổi thọ v.v

* Melatonin ảnh hưởng tốt đến tâm thần :

   Melatonin được dùng vào buổi tối để chữa bệnh sầu muộn theo mùa, bệnh trầm cảm.... Nhưng nếu dùng Melatonin vào ban ngày người dùng lại rơi vào tình trạng ít tỉnh táo, hay buồn ngủ và phản ứng chậm chạp.

* Melatonin giúp tăng tuổi thọ

   Người ta đã thực nghiệm trên chuột thấy ở những chuột cho uống Melatonin chúng trở nên mạnh khỏe, mạnh dạn, tăng cường hoạt động, lông dày bóng bẩy sống lâu hơn 20% so với những chuột đối chứng.

   Tình trạng tiết Melatonin sẽ giảm dần theo tuổi tác, do đó có thể giải thích vì sao người cao tuổi lại hay mất ngủ hay khó ngủ và thường mệt mỏi ban ngày. Sự phục hồi chu kỳ thức ngủ cho người cao tuổi bằng Melatonin (trước khi đi ngủ) giúp họ có được giấc ngủ tốt hơn và tăng “hưng phấn” trong cuộc sống.

* Melatonin có khả năng điều trị stress

   Các nghiên cứu đã cho thấy Melatonin có khả năng chống lại stress, thông qua sự điều chỉnh của hệ thần kinh trung ương, qua cơ chế thần kinh – thể dịch...

*Melatonin và bệnh Alzheimer

   Người ta thấy trong dịch não tủy của người bệnh Alzheimer thấy nồng độ Melatonin thấp hơn so với người bình thường. Do nhịp sinh học 24 giờ bị xáo trộn ở bệnh Alzheimer nên người ta cho rằng có thể điều chỉnh bằng Melatonin để điều trị chứng rối loạn này.

* Melatonin và điện từ trường

   Có những bằng chứng khoa học cho thấy điện từ trường của trái đất có ảnh hưởng tới nhịp thức ngủ 24 giờ của con người, ngoài ra chúng ta hàng ngày còn phải tiếp xúc với nguồn điện từ trường (do máy móc trong quá trình sản xuất, trong sinh hoạt...) cũng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, vì vậy người ta cho rằng bổ xung bằng Melatonin cũng là một giải pháp để chống lại điện từ trường.

   Các lưu ý khi dùng Melatonin: liều dùng thay đổi tùy theo tình trạng mỗi người, theo BS Pierpaoli, một chuyên gia về Melatonin: liều Melatonin có thể từ 0,1 – 200 mg từ từng trường hợp, liều trung bình là 3 -10mg. Nên dùng Melatonin vào lúc nửa đêm.

   Như vậy Melatonin có rất nhiều tác dụng tốt cho cơ thể, với tác dụng kéo dài tuổi thọ nó có thể được xếp vào “thuốc trường sinh bất lão”, đó là ước mơ của ông vua nổi tiếng Tần Thủy Hoàng của Trung Quốc ngày xưa và ngay cả con người thời nay.

Doctor SAMAN

TS.BS cao cấp Ngô Quang Trúc

Viện Y học bản địa Việt Nam