Người ta thấy rằng: nhiễm trùng răng miệng là một bệnh thường gặp, nó không chỉ là bệnh lý của răng mà còn nhiều bệnh lý khác liên quan đến phần mềm như viêm quanh răng, viêm nướu (lợi), ổ áp xe,... Khi đã bị bệnh thì dùng thuốc nào?, lựa chọn kháng sinh hoặc phối hợp kháng sinh ra sao? để điều trị có hiệu quả căn bệnh này. Bài viết giúp bạn đọc thêm hiểu biết về vấn đề này.

1. Tác hại của nhiễm trùng răng miệng

Trong các vấn đề của nhiễm trùng răng miệng thì viêm nướu (lợi) chiếm phần lớn, người ta thấy phần nhiều do vệ sinh răng miệng kém và không đúng cách đã gây nên tình trạng này.

Nguyên nhân gây viêm lợi chủ yếu là do mảng bám hoặc cao răng tồn tại lâu trong miệng. Khi các mảng bám không được thường xuyên làm sạch sẽ, vi khuẩn sẽ tấn công đến tận chân răng và sản sinh tại đó các enzym có khả năng phân hủy sự liên kết của các biểu mô (nối lợi và răng) từ đó gây ra viêm lợi.

Khi lợi đã bị viêm mà chúng ta không chữa trị, lớp lợi bên trong và xương hàm sẽ bị đẩy lùi ra phía sau, tạo thành những lỗ hổng quanh răng. Những khoảng trống nhỏ giữa răng và lợi là nơi tích tụ các mảnh vụn thức ăn bị giắt vào và có thể gây nhiễm khuẩn quanh răng, tạo thành ổ áp xe. Khi lợi bị viêm sưng đỏ, gây đau nhức, có thể gây chảy máu, sưng má, răng miệng sẽ có mùi hôi khó chịu. Nếu bị viêm lâu ngày, lợi sẽ bị tụt xuống, làm cho chân răng lộ ra, trông mất mỹ quan. Bệnh tiến triển càng trầm trọng, những lỗ hổng này càng sâu, lợi và xương hàm bị phá hủy nặng, răng không còn chỗ bám nữa, trở nên lỏng lẻo và cuối cùng rụng ra.

Người ta thấy rằng viêm nhiễm vùng răng miệng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ sức khỏe của mỗi con người, làm tăng nguy cơ bị bệnh tim, đột quỵ hoặc bệnh phổi. Phụ nữ có viêm nướu răng khi có thai có nhiều khả năng sinh non hoặc trẻ sơ sinh có cân nặng lúc sinh thấp hơn so với những phụ nữ khỏe mạnh không bị bệnh này.

Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ bị bệnh nướu răng và các bệnh nhiễm khuẩn khác. Ngược lại, nhiễm khuẩn ở miệng khiến khó kiểm soát nồng độ đường trong máu hơn.

Khi bị viêm lợi nặng và có vấn đề về phổi, hít vi khuẩn từ miệng vào trong phổi có thể dẫn đến viêm phổi.

2. Lựa chọn loại kháng sinh nào cho điều trị nhiễm khuẩn răng miệng?

Việc chọn kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn răng miệng cần căn cứ vào thể trạng từng người và các loại vi khuẩn gây bệnh ở vùng này.

• Amoxilin và Phenoxymetthylpenicillin là 2 kháng sinh thuộc nhóm Beta Lactam, được dùng nhiều trong nhiễm khuẩn răng miệng, do các ưu điểm như: tương đối an toàn, ít có tác dụng phụ. Hai kháng sinh này dùng rất có hiệu quả khi được dùng để tiêu diệt vi khuẩn tụ cầu và liên cầu.
• Các kháng sinh Spiramycin, Erythromycin, Doxycycline đều có khả năng tiêu diệt các vi khuẩn cư trú ở răng miệng và hầu họng như: các vi khuẩn Gram(+) và các tụ cầu, liên cầu. Các thuốc này có tác dụng điều trị và dự phòng các bệnh răng miệng.
• Doxycycline là một kháng sinh thuộc nhóm Tetracyclin có sức mạnh tiêu diệt được cả vi khuẩn Gram(-) và Gram(+), thuốc rất nhậy cảm với vi khuẩn kỵ khí và vi khuẩn đường ruột nên khá hữu hiệu để điều trị các bệnh nhiễm trùng răng miệng. Doxycycline còn có ưu điểm đặc biệt hơn các thuốc trong nhóm Tetracyclin là khá an toàn và không gây nhiễm độc gan mạnh cho người dùng. Nhưng cũng như thuốc nhóm Tetracyclin, Doxycycline cũng gây hỏng men răng ở những răng non, nên không được dùng cho trẻ em.
• Kháng sinh Spiramycin và Erythromycin là giải pháp lựa chọn thay thế sau các loại kháng sinh kể trên. Do 2 loại kháng sinh này dễ gây tác dụng trên tiêu hóa nên người dùng có chứng hay bị đầy bụng, ăn uống khó tiêu,... thì không nên dùng 2 kháng sinh này.
• Nếu người bệnh hay bị kích thích dạ dày, hay buồn nôn cũng không nên dùng Erthromycin, vì thuốc này có thể gây buồn nôn. Những người có chứng tiền đình, người cao tuổi, người có vấn đề về thận cũng không nên dùng Erythromycin.
• Metronidazol: cũng là kháng sinh tỏ ra hiệu quả trong điều trị các bệnh về răng miệng. Đây là kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn đường ruột và vi khuẩn kỵ khí đặc biệt mạnh.

Metronidazol thường được phối hợp với Spiramycin thành một loại thuốc đặc trị viêm vùng răng miệng.

3. Lưu ý khi dùng thuốc

Trước khi dùng kháng sinh cần kiểm tra tình trạng nhiễm trùng răng miệng tại chỗ của người bệnh. Nếu như ổ nhiễm khuẩn có màng bao phủ, có mủ, có bọc thì tốt nhất bạn nên làm là chích ổ mủ đó ra và dẫn lưu chảy ra ngoài. Nếu làm được điều này là bạn đã trực tiếp thải bỏ một lượng vi khuẩn gây bệnh tại chỗ ở vùng răng miệng. Sau đó, chỉ cần dùng một đợt kháng sinh là có thể lành bệnh.

Dùng kháng sinh phải dùng đúng nguyên tắc: đúng liều lượng, đủ liều, nếu dùng kháng sinh được quá nửa liệu trình mà thấy bệnh không tiến triển, răng vẫn đau không thuyên giảm, miệng lưỡi vẫn loét không liền, nướu răng sưng lên thì cần đến bác sỹ để khám lại, để được điều chỉnh thuốc và liều dùng thuốc cho phù hợp.

Trong quá trình dùng kháng sinh điều trị viêm nhiễm răng miệng, chúng ta có thể dùng kèm thêm các nước súc miệng có tác dụng sát trùng và làm sạch răng miệng, gồm có các thành phần các chất như acid Boric, kẽm Sulfat, Menthol, các loại dược liệu có chất kháng khuẩn,... được pha chế dưới dạng dung dịch.

Viện Y học bản địa Việt Nam đã nghiên cứu thành công một số sản phẩm để phòng và điều trị nhiễm trùng răng miệng dưới dạng viên uống, thuốc đánh răng có tác dụng làm sạch cao răng và trắng răng,... mà nguồn gốc hoàn toàn từ thảo dược thiên nhiên.

( Theo DS Trần Minh Thành)

Doctor SAMAN

TS.BS cao cấp Ngô Quang Trúc

Viện Y học bản địa Việt Nam