Thức ăn, nước uống là tối cần thiết mà chúng ta phải đưa vào cơ thể mỗi ngày để duy trì sự sống, nhưng trong đó có thể chứa nhiều chất độc hại mà chúng ta không hề biết hoặc cho rằng nó ít không đáng kể, điều này rất nguy hại vì nó sẽ “bào mòn” sức khỏe của mỗi người một cách thầm lặng. Hơn nữa, thảo dược mà cộng đồng vẫn tưởng là an toàn, vẫn “vô tư” dùng vì cho rằng nó ít hoặc không có độc hại, nhưng sự thật có khi không phải thế. Vì suy cho cùng, thảo dược cũng là cây cỏ (thực vật) sống ở tự nhiên, nếu môi trường sống bị ô nhiễm thì chúng cũng bị ô nhiễm. Sau đây là một số chất nguy hại mà các tạp chí nước ngoài đề cập đến có trong thực phẩm và thảo dược mà mọi người cần chú ý...
1. Mì chính
Cho đến nay nói là mì chính có độc hại hay không thì vẫn còn chưa ngã ngũ, còn nhiều quan điểm khác nhau và có khi trái ngược nhau.
Mì chính hay còn gọi bột ngọt có tên khoa học: Monosodium Glutamate (viết tắt là MSG) là muối của acid Glutamic, công thức hóa học: C5H8NO4Na, mì chính được làm từ mía, tinh bột sắn, củ cải, bột ngô… Hiện nay, nước ta vẫn là nước tiêu thụ nhiều mì chính so với các nước trên thế giới và vẫn xem đây là loại thức ăn bổ dưỡng, có lợi cho hoạt động của não do là một chất dẫn truyền thần kinh, có thể chữa đau đầu, mất ngủ… mặc dù còn nhiều bàn cãi về vấn đề mì chính có hại hay có ích cho sức khỏe?
Mì chính vẫn được người tiêu dùng Việt Nam ưa dùng, coi là một loại thực phẩm gia vị không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, nhưng NNC vẫn xếp “mì chính là những độc tố “ẩn danh” có trong thực phẩm, sản phẩm, đồ ăn thức uống tự nhiên, rất đa dạng như súp đóng hộp, các loại đồ ăn nhanh, sản phẩm ăn chay… các sản phẩm này có chứa nhiều MSG và các loại hóa chất không có lợi cho sức khỏe”. Có một số nhà nghiên cứu báo cáo rằng phải ăn nhiều mì chính > 3gam/lần, ăn thường xuyên… mới gây hại cho cơ thể như rối loạn hoạt động não, thoái hóa não, độc với gan thận. Nhưng các quan điểm này lại dựa trên các nghiên cứu thực nghiệm trên súc vật (chuột), nên đánh giá trên người còn kém thuyết phục.
Về mặt sinh hóa thì MSG không phải là một acid amin cần thiết, tức là cơ thể có thể tổng hợp được, khác với một số acid amin khác như Isoleusine, Leucine, Methionine… còn gọi là các acid amin cần thiết, không thể thay thế, cơ thể không tự tổng hợp được, phải đưa từ bên ngoài (thức ăn) vào cơ thể, để từ đó cơ thể tạo ra các protein, các chuỗi polypeptid rất quan trọng tạo nên sự sống. Vì vậy phải nói rằng: cơ thể chúng ta không cần mì chính, vì cơ thể chúng ta tự tổng hợp được. Có thể chỉ “cái lưỡi” cái “miệng” chúng ta cần mì chính mà thôi. Từ quan điểm đó mỗi người chúng ta hãy là những người tiêu dùng thông thái, không nên dùng mì chính nhiều và thường xuyên, nên hạn chế dùng khi thấy không cần thiết.
2. Hexane (trong gạo ngô chiết xuất tại Trung Quốc)
Theo NNC, gần 100% protein từ gạo, ngô bán tại Hoa Kỳ đều được chiết xuất từ Trung Quốc bằng cách dùng phương pháp Hexane. Hexane là hóa chất độc hại, vi lượng của nó có trong protein không tốt cho sức khỏe con người.
3. Hàm lượng nhôm cao (trong các sản phẩm cai nghiện ở Mỹ)
Tại Hoa Kỳ người ta đã chi trên 1 triệu đô la Mỹ để thu hồi sản phẩm cai nghiện ma túy có chứa hàm lượng nhôm cao, đây là sản phẩm của công ty Adya Clarity, bị cục quản lý thực phẩm dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xét nghiệm kiểm tra thấy hàm lượng nhôm cao gấp nhiều lần cho phép.
4. Chì và thạch tín (trong trái cây, rau xanh, thảo dược…)
Theo NNC, Trung Quốc là nước bị ô nhiễm cao, vì vậy nhiều sản phẩm như trái cây, rau xanh, thảo dược trồng để xuất khẩu sang Bắc Mỹ dưới dạng sản phẩm tự nhiên đều có hàm lượng độc tố cao, nhất là chì và thạch tín (Asenic). Ngoài ra còn có nhôm, thủy ngân và một số kim loại nặng khác cũng vượt mức cho phép.
5. Chất Carrageenan (trong bia)
Một điều đáng chú ý cho những người hay dùng bia là: Theo viện Cornucopia - Mỹ năm 2013 đã cảnh báo về hàm lượng chất Carrageenan có trong các thực phẩm, đây là một chế phẩm sinh học được người ta dùng trong sản xuất bia, có thể gây ung thư ruột kết. Vì vậy, người ta khuyên mọi người không nên lạm dụng quá nhiều loại đồ uống rất được phổ biến và ưa chuộng này.
6. Chất Acrylamides (trong thực phẩm rán, nướng…)
Là chất được tạo ra trong quá trình chúng ta nấu nướng các thực phẩm chứa nhiều Carbohydrate như khoai tây rán, các loại thực phẩm rán nướng… nếu chúng ta ăn nhiều và thường xuyên có thể nguy cơ bị ung thư cao (ung thư thận gia tăng đến 59%). Vì vậy FDA đã yêu cầu các hãng sản xuất thực phẩm phải ghi rõ hàm lượng Acrylamides trên nhãn mác bao bì của thực phẩm, đặc biệt các loại thực phẩm ăn nhanh.
Từ khuyên cáo của FDA về thực phẩm và thảo dược có chất độc hại có thể suy luận rằng ở Việt Nam, sự ô nhiễm môi trường cũng không hề nhỏ qua các minh chứng là tỷ lệ mắc bệnh ung thư có xu hướng gia tăng, đã xuất hiện những “làng ung thư”… mà báo chí đưa tin trong những năm gần đây.
Tôi ngẫm ra một điều: Viện Y học bản địa Việt Nam, họ đã chọn hướng đi đúng, đó là đã tìm cho mình nguồn dược liệu lâu dài tại Tả Phìn Hồ - tỉnh Hà Giang, nơi đây với độ cao > 1500 m so với mặt biển, không khí trong lành, hoàn toàn thiên nhiên và “hoang sơ” phục vụ cho sản xuất thực phẩm chăm sóc và bảo vệ sức khỏe con người.
Tài liệu tham khảo
Tri thức trẻ tháng 5/2013
Doctor SAMAN
TS.BS Cao cấp Ngô Quang Trúc