Tâm thần kinh

Bệnh động kinh – cách quản lý bệnh tại cộng đồng

Vùng quê tôi, xã Vạn Thủy, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn có ông Lang Kháng có nghề chữa động kinh. Là dược sỹ nhưng lại hơi có họ hàng với ông ấy nên được “Gia truyền” bài thuốc chữa động kinh này. Trong chương trình thừa kế, sưu tầm, nghiên cứu của Viện y […]

Vùng quê tôi, xã Vạn Thủy, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn có ông Lang Kháng có nghề chữa động kinh. Là dược sỹ nhưng lại hơi có họ hàng với ông ấy nên được “Gia truyền” bài thuốc chữa động kinh này. Trong chương trình thừa kế, sưu tầm, nghiên cứu của Viện y học bản địa Việt Nam chính tôi lại được lãnh đạo phân công nghiên cứu bài thuốc gia truyền này để hỗ trợ chữa bệnh động kinh. Do vậy, xin trình bày 1 vài nét thông tin cơ bản nhất về động kinh để cộng đồng có nhận thức sơ bộ về nó.

Động kinh là một bệnh do nhiều nguyên nhân, đặc trưng là sự lặp đi lặp lại các cơn co giật thường mang tính chu kỳ do sự phóng điện của tế bào thần kinh não bộ. Đây là loại bệnh mạn tính không lây nhiễm, diễn biến kéo dài, thậm chí suốt đời; sở dĩ chúng ta ít gặp bệnh nhân động kinh cơn lớn vì rằng người nhà của họ không cho họ ra đường, ra bờ ao, sông suối hoặc leo cao, lái xe … cơn bất chợt có thể đến bất kỳ lúc nào.

Dịch tễ bệnh ở các nước thu nhập thấp và trung bình cho thấy tỷ lệ này cao hơn các nước phát triển, giao động từ khoảng 70 -140/10 000 người. Ở Việt Nam, tỷ lệ này có thể cao hơn thống kê chung của thế giới và cao thấp theo vùng.

Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 2,4 triệu người được chẩn đoán bị động kinh mỗi năm. Ở các nước có thu nhập cao, các trường hợp mới hàng năm là từ 3-5/10 000 dân. Ở các nước thu nhập thấp và trung bình, con số này có thể cao gấp hai lần. Gần 80% người bị động kinh sống ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Bệnh động kinh chiếm 0,6% gánh nặng bệnh tật toàn cầu; một nghiên cứu của Ấn Độ được tiến hành năm 1998 đã tính toán chi phí cho mỗi bệnh nhân điều trị động kinh và chi phí liên quan đến động kinh, bao gồm chi phí y tế, bị mất việc, vượt quá 2,6 tỷ USD/năm (2013). 

WHO và các thầy thuốc cho rằng bệnh động kinh là mối quan tâm lớn về sức khỏe cộng đồng. Sáng kiến mới ​​được đề xuất vào năm 1997, WHO, Liên đoàn Quốc tế chống Động kinh (ILAE – International League Against Epilepsy) và Cục Quốc tế về Bệnh động kinh (IBE – International Bureau for Epilepsy) đang thực hiện một chiến dịch toàn cầu – "Out of the Shadows" – để cung cấp thông tin tốt hơn, nhận thức cao hơn về bệnh động kinh. Từ đó xây dựng mục tiêu nhà nước và gia đình người bệnh cùng hợp tác để cải thiện chế độ chăm sóc, giảm thiểu các rối loạn do bệnh động kinh gây ra. Cũng như các dự án khác của WHO, dự án này đã chỉ ra rằng có những cách đơn giản, hiệu quả về chi phí để điều trị bệnh động kinh ở những nơi có nguồn lực y tế  kém. Ví dụ, một dự án được thực hiện ở Trung Quốc dẫn đến giảm khoảng cách chất lượng điều trị 13%  giữa bệnh nhân thành thị và nông thôn trong vòng 1 năm. Nhờ đó đã cải thiện đáng kể trong việc tiếp cận chăm sóc cho những người mắc chứng động kinh.

Các dự án nhằm đào tạo và giáo dục các chuyên gia y tế, chống kỳ thị, xác định các chiến lược phòng ngừa tiềm năng và phát triển các mô hình tích hợp kiểm soát động kinh vào hệ thống y tế địa phương. Đặc biệt, chương trình của WHO về đồng đều hóa chất lượng điều trị và chương trình hành động về sức khỏe động kinh – tâm thần (mhGAP) đã đạt được những mục tiêu đáng kể ở Ghana, Mozambique, Myanmar và Việt Nam. Dự án này tập trung vào việc giáo dục các kỹ năng chăm sóc và đào tạo chuyên gia y tế không chuyên khoa ở cấp độ cộng đồng để chẩn đoán, điều trị và theo dõi những người mắc chứng động kinh. Nó sẽ huy động cộng đồng hỗ trợ tốt hơn cho những người mắc chứng động kinh và gia đình của họ.

Doctor SAMAN

Ds Nguyễn Thu Trang.

Trưởng ban quản lý KHCN Viện Y học bản địa Việt Nam

Tác giả

Giới thiệu về tác giả

Dược sỹ Nguyễn Thu Trang

Bình luận

Bấm vào đây để viết bình luận