Để nghiên cứu sản phẩm căng da, xóa nhăn ở làn da lão hóa trước hết chúng ta nên tìm hiểu nguyên nhân và các dấu hiệu khiến người ta già đi. Mặc nhiên, minh thị đánh giá ai già hơn ai không hỏi tuổi mà là ở làn da.

       Nhà khoa học nổi tiếng Ruzicka và Lumiere cho rằng lão hóa là kết quả của sự thay đổi của tích lũy tuổi của trạng thái chất keo tế bào, mô bào. Theo năm, tháng trạng thái keo của các mô, đặc biệt là các protein sống bị thay đổi, các hạt kết dính lại với nhau to lên (clumping) làm giảm tổng bề mặt của chúng. Do vậy giảm khả năng giữ nước, kết quả là chuyển hóa thành các hợp chất dày đặc dần, kết tủa. Khi đó cơ thể bị kiềm hóa và tính axit hoạt tính của nó giảm.

       Những thay đổi này là "hiện tượng trễ, chậm cân bằng" của nguyên sinh chất dẫn đến sự chậm lại của tất cả các phản ứng trao đổi chất sinh hóa. Khi đó, một số chất như canxi, cholesterol, hoocmon,... chuyển từ trạng thái linh động hóa học thành các chất hòa tan yếu, trơ hơn, được giữ lại trong các mô. Nghiên cứu mới nhất nhấn mạnh đặc biệt đến vai trò của hệ thần kinh trong việc điều chỉnh tất cả các quá trình sinh lý.

       Những thay đổi sâu sắc bên trong các cơ quan, các mô và các tế bào của một cơ thể sống gây co nén, các hạt chất nguyên sinh dầy lên và dúm dần, đặc lại và thể tích co nhỏ nhưng màng tế bào không thay đổi diện tích nên bị nhăn nheo. Sự giảm thể tích do cạn kiệt nước, nguyên sinh chất tích tụ khiến giảm sự trao đổi chất. Các chức năng sinh tồn của chúng bị yếu đi. Mechnikov và các nhà nghiên cứu khác chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân nghiêm trọng nhất của rối loạn bệnh lý và lão hóa sớm của da và cơ thể, là chất độc nội sinh như indole, indocin, sunfuahydro, skatole, hydrogen sulfide, độc tố 1 số vi khuẩn chí đường ruột,... .

       Sự lão hoá da xảy ra chậm nhưng cũng đôi khi xảy ra lão hóa cấp tốc như sau khi bị ốm, đói, lạnh, khát nước, đau đớn,… mà biểu hiện là sự mất tính đàn hồi và sự hình thành nếp nhăn.

       Giảm hô hấp mô, giảm lượng thành phần hoạt tính của mô, enzym ... theo đó cân bằng nitơ bị phá vỡ. Giảm chuyển hóa cơ bản khiến tổng lượng nước trong cơ thể và trong tế bào bị giảm đi, chỉ có thể tích huyết tương và nước ngoài tế bào không thay đổi theo độ tuổi. Theo đó, có sự chuyển dịch nước ngoài tế bào vào trong tế bào, gây nhăn nheo da.

       Khi lão hoá thấy có sự biến đổi theo của các loại trao đổi chất khác nhau như về nước, khoáng chất, lipoid béo, carbohydrate, protein. Ở đây thấy có sự mất nước của mô và do việc giảm cường độ trao đổi nước và muối - muối, một số mô có sự lắng đọng và cholesterol; một số mô sảy ra sự rửa trôi các chất. Sự lắng đọng này, mô liên kết phát triển gây mất tính đàn hồi. Lớp da trở nên mỏng, khô và dễ bị tạo thành nếp nhăn. Do đó, lão hóa da không phải là hệ quả của một nguyên nhân cụ thể nào, mà đó là một quá trình suy giảm chuyển hóa rất phức tạp, nhiều nguyên nhân.

       Khi đó, khả năng sống của các mô bề mặt da suy yếu đáng kể do tác động của tia UV, oxy hóa tăng gây mất cân bằng nội bào kéo theo gia tăng lượng cholesterol dẫn đến sự thiếu máu cục bộ da. Thực nghiệm chứng minh rằng, sự sụt giảm khả năng sống của da tương ứng với sự giảm số lượng hồng cầu. Lạm dụng tắm nắng chỉ làm tăng tốc lão hóa da. Dư thừa tia UV và những bất lợi về khí hậu và thời tiết thuận lợi cho da bị lão hóa. Thực tế thấy rằng, phần da được che kín đàn hồi, mịn màng hơn nơi da hở.

       Do đó, chúng ta chắc chắn rằng, bề của da hở là vùng thiếu máu cục bộ mãn tính, cũng là nơi hủy diệt trường diễn các hồng cầu, một nguyên nhân quan trọng gây lão hóa cục bộ da. Do đó, các sản phẩm bảo vệ da phải chống được tia UV và thúc đẩy da tự đổi mới để trở lại cân bằng các quá trình sinh hóa và tình trạng keo hóa trong da. Việc bổ sung tại chỗ sterol, saponin, glutathion, phosphatides, các dẫn xuất của choline và methionine, vitamin (A, B₁, B₂, C, F, PP), dung dịch mặn đẳng trương và glucose, acid amin, dịch thủy phân,… và còn thêm lưu huỳnh và vitamin B₆ cho phần lông,tóc là cần thiết. Vấn đề về các hoóc môn dùng hay không nên được xem xét riêng.

       Cuộc chiến chống lại sự lão hóa của da có thể khả thi bằng cách thay đổi môi trường bên ngoài, cải thiện quá trình đồng hoá và dị hóa và các yếu tố khác để bình thường hoá quá trình sinh lý để làm tăng hoạt động sống của da. Vì vậy các sản phẩm bảo vệ và dinh dưỡng da phải chứa các chất tương hợp mà cơ thể chào đón, dung nạp nó,… . Bởi vậy, các chất từ thiên nhiên, tự nhiên chiếm một vị trí to lớn trong nền công nghiệp mỹ phẩm, thế mà các nhà sản xuất lại ít quan tâm.

Bác sỹ Hoàng Sầm

Thường vụ trung ương hội Nam y Việt Nam

Chủ tịch Viện y học bản địa Việt Nam.