Có nhiều người giải thích câu thành ngữ:“Cái răng, cái tóc là góc con người” như là biểu hiện của vẻ đẹp dung nhan. Việc chăm chút hàm răng, mái tóc là sự chú trọng chăm sóc một phần cơ thể để tạo ra thiện cảm trong các quan hệ giao tiếp của con người với nhau. Khi còn trẻ, tôi luôn tin vào cách quan niệm ấy và quả thực cũng rất chú ý tới hàm răng, mái tóc của mình. Nhưng tới giờ, khi tuổi đã ngoài 60 xuân, khi mà cái vòng kim cô “sinh bệnh lão tử” đang bắt đầu siết dần lại, khi mà cái cơ thể với những dấu hiệu lão hóa cứ mỗi ngày một nhiều lên thêm, thì tôi mới chợt nhận ra rằng: “Hàm răng mái tóc là… gốc con người” vì răng, tóc vừa là điều kiện đảm bảo lại vừa là chỉ thị của sức khỏe. Quả thực, khi người ta còn trẻ, khi mà sức khỏe và bữa ăn, giấc ngủ không phải là vấn đề quá phải bận tâm, thì mấy ai đã thực sự chú trọng tới chất lượng của hàm răng? Nhưng, thời gian đã giúp người ta hiểu ra rằng, sức khỏe răng miệng ảnh hưởng lớn tới sức khỏe toàn thân. Hàm răng tốt giúp ta ăn uống ngon miệng, tiêu hóa tốt để có sức khỏe tốt.

Về sinh học, hàm răng là cái cối xay giúp con người nghiền nát thức ăn để hỗ trợ sự tiêu hóa. Tuy sự hỗ trợ này thuần túy chỉ là hoạt động cơ học, nhưng (về bản chất) nó lại có ý nghĩa sâu xa hơn thế. Ngoài việc làm nát thức ăn, nhai nghiền có ý nghĩa chính ở chỗ, nó khởi động phản xạ phân tiết các dịch tiêu hóa để thức ăn được tiêu hóa tốt hơn.

Nhưng, bi kịch thay, chỉ khi đau răng, gãy răng, mất răng vì bất kỳ lý do gì, người ta mới chợt nhận ra rằng sự mất đi một phần của cái “góc con người” không chỉ là sự mất mát về vẻ đẹp, mà mất đi cả sức khỏe. Về giá trị tinh thần, tổn thất của hàm răng dễ làm mất đi vẻ tự tin của con người so với cái thời, mà chỉ cần một cơ hội nhỏ là đóa hoa hàm tiếu đã nở bung ra, phơi “nụ cười Colgate” không mấy ai dễ sánh. Cái nghĩa răng là chỉ thị của sức khỏe chỉ thể hiện rõ ràng khi ta đau răng hoặc chẳng may mất đi vài cái răng hàm. Từ lúc này đây, còn đâu sự khoái khẩu khi nhai cái chân gà hay cắn miếng sườn lợn? Cái cảm giác “giòn sừn sựt” của miếng sườn tan biến giữa hai hàm răng đi đâu mất rồi. Đi liền với việc mất đi những cảm giác sung sướng, khoái khẩu với một món ăn tâm đắc nào đó, theo tuổi già người ta mới dần ý thức được sự sa sút sức khỏe do ăn uống kém ngon miệng, bởi đã mất đi một phần của “góc con người”, hàm răng đẹp đẽ, vẹn nguyên thủa nào.

     Nguyên nhân tưởng như ai cũng biết, nhưng lại chẳng mấy chú ý gìn giữ hàm răng từ khi còn nhỏ, nhất là khi còn tuổi thanh niên. Không chỉ là sự thiếu ý thức vệ sinh răng miệng hàng ngày, mà còn bởi thiếu ý thức bảo vệ sức khỏe hàm răng. Để thể hiện mình và cũng bởi do ham thích hoặc khoái khẩu, có nhiều bạn trẻ trổ tai nhai nước đá, có bạn ăn hàng cân mận, mơ xanh, hay coi những que kem luôn là món thường nhật…Tất cả ý thức và thái độ bất cẩn ấy dần dẫn đến những bệnh tật cho hàm răng, phổ biến nhất là tình trạng Viêm nha chu.

     Có thể nói, hầu hết con người trong đời sống xã hội ngày nay đều có ý thức chăm chút, bảo vệ hàm răng của mình, nhất là khi đã có sự tổn thất xảy ra. Nhưng sự bảo vệ ấy chưa toàn diện, kịp thời hoặc chưa đầy đủ. Chỉ khi răng có bệnh thì mới lo đi chữa chứ còn cái sự phòng thì…nhiều cái khó lắm…. Rất nhiều người, kể cả ở tuổi trung niên, vệ sinh răng miệng không tốt đã dẫn tới Viêm nha chu với các dấu hiện: cao răng tích tụ, phần lợi bị viêm, có thể co lại, làm cho răng chìa dài ra, chân răng rỉ máu, răng trở nên yếu, dễ lung lay và đặc biệt là…hơi thở hôi làm người ta ngại giao tiếp. Viêm nha chu cùng với đánh răng không đúng cách lâu ngày cũng làm cho cổ răng bị mòn,  tủy răng lộ ra và kết quả là chỉ hít gió vào miệng hoặc súc miệng bằng nước hơi nóng, hơi lạnh một chút là cái cảm giác ê buốt đã lan lên tận óc. Đấy là chưa kể tới việc sâu răng làm thủng mặt nhai, thủng thân răng, dẫn tới lộ ống tủy,gây ê buốt mà trong phạm vi bài viết này ta chưa bàn luận tới. Thói đời, trong vệ sinh răng miệng và ăn uống hàng ngày, sự bất cẩn là cái “sự thường ngày ở huyện”, thành thử ra, những cơn ê buốt lên tới đỉnh đầu đã không chỉ ít lần xảy ra?

     Bản thân tôi cũng chẳng ra ngoài những thông lệ ấy. Tình trạng Viêm nha chu và mòn cổ răng đã làm hàm răng tôi xuống cấp nghiêm trọng. Chỉ trong vòng mấy năm mà đã ối lần phải nhờ sự can thiệp của các Nha sĩ. Đây là hậu quả của một thời coi thường sức khỏe răng miệng. Tôi rất muốn khắc phục triệt để tình trạng Viêm nha chu đã ảnh hưởng xấu tới chất lượng hàm răng và sức khỏe của mình. Tuy nhiên, mọi tư vấn của Nha sỹ không phải lúc nào cũng phù hợp với điều kiện kinh tế, đặc điểm và nhận thức của bản thân.Tôi cứ lần lữa mãi và thỉnh thoảng lại bất cẩn, để chịu cái cảm giác ê buốt không đợi mà đến ấy hành hạ.

     Một sự hữu duyên, tôi được Bác sỹ Hoàng Sầm, vốn là người bạn thủa thiếu thời, mời về cộng tác nghiên cứu. Qua câu chuyện tâm tình, anh ấy biếu tôi ống kem răng Nha chu Samman và dặn dò cách sử dụng. Quả thực, lúc đầu tôi cũng hờ hững vì thầm nghĩ rằng bao nhiêu loại sản phẩm chăm sóc răng miệng đã dùng qua: từ Ngọc lan thủa bao cấp tới P/S ba màu, Colgate chè xanh rồi Amway thượng hạng của Mỹ…mà còn phải chấp nhận hiện tại nữa là!.

    Nể bạn, tôi cầm quà tặng về và lòng tự dặn lòng “thử cái xem sao” biết đâu “buồn ngủ lại gặp chiếu manh”. Đều đặn, mỗi ngày đánh răng 2 lần. Cứ thế theo thời gian, một tuần rồi một tháng qua đi, các triệu chứng Viêm nha chu giảm dần rồi mất hẳn: răng trắng và chắc ra nhiều, lợi hết sưng, viêm, khe răng hẹp lại. Khoang miệng thật sạch sẽ, dễ chịu sau khi đánh răng,“chép chép” miệng thật lực cũng không còn thấy có chút máu nào từ chân răng chảy ra. Đặc biệt, hơi thở trở nên thơm tho, tôi lấy lại sự tự tin trong giao tiếp như thủa còn “nụ cười Colgate” thời trai trẻ.

Tuyệt với nhất là tôi lại được thỏa mãn cái cảm giác khoái khẩu của những món chua, cay, giòn, nóng ưa thích thủa nào, vì hàm răng thấy chắc khỏe lại. Cứ ngỡ rằng, các dấu hiệu Viêm nha chu giảm và mất đi sau một thời gian dùng kem răng Nha chu Samman đã là niềm vui sướng, thực không ngờ cái cảm giác buốt chân rằng mỗi khi hít gió cũng chẳng thấy còn. Ca nước đánh răng lâu rồi tôi chẳng chú ý về “đủ độ ấm” như mọi khi, mà sao đến giờ những cơn buốt nhói óc của những lần sơ suất súc miệng bằng nước nóng, lạnh cũng đâu mất.

     Tìm hiểu kỹ sản phẩm kem răng Nha Chu, tôi được biết anh bạn tôi đã trộn vào kem răng thông thường một hỗn hợp dịch chiết cô đặc của nhiều loại thảo mộc. Hỗn hợp này được xây dựng một theo một công thức riêng. Những loại thảo mộc này thu hái từ thiên nhiên, chúng đã được ghi vào sách thuốc cổ của các danh sư Việt Nam, mà chẳng mấy người lưu tâm đúng mức, vì cứ nghĩ đã có mọi loại mỹ phẩm chăm sóc răng, miệng hiện đại bán đầy ở thị trường rồi. Thế là tôi lại “ngộ” ra một chân lý chẳng có gì là mới mẻ: “trời sinh voi, trời khắc sinh cỏ” cũng chính là đây./.

PGS.TS Hoàng Toàn Thắng

Viện trưởng Viện Y học bản địa Việt Nam

Doctor SAMAN