Dân gian nói cứ 10 người thì có 9 người bị trĩ hạ hậu môn, còn loại trĩ thượng người ta gọi là trĩ mũi không tính vào đây. Có bạn đồng nghiệp là Thạc sỹ Phan Phương Hằng, bạn này chuyên chữa trĩ chắc cũng đã gần 40 năm hoặc hơn. Tôi hỏi cô Hằng : Em cắt thắt, bôi thuốc, xử lý trĩ là nổi tiếng Miền bắc rồi, anh hỏi em sau khi cắt xong em có mang làm HE để soi xem tổn thương búi trĩ thế nào không? Trả lời: không, rác thải Y tế soi làm gì anh.
Bác sỹ Nguyễn Văn Hanh, nguyên Trưởng khoa ngoại Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An là người có chuyên khoa rất sâu về Trĩ khu vực Miền trung, tôi cũng hỏi vậy. … Không ai tìm hiểu thực sự cấu tạo bên trong búi trĩ như thế nào. Hỏi không được thì đành tự tìm hiểu, đem búi trĩ sau phẫu thuật, rửa nước muối sinh lý, ngâm phóc – môn, dùng kẹp phẫu tích mở ra bên trong mới biết đó là những tĩnh mạch bình thường, không có gì khác biệt với tĩnh mạch chúng ta vẫn thấy. Cũng thành mạch, nội mạc lòng mạch, cũng van tĩnh mạch như các tĩnh mạch bình thường khác.
Điểm khác thường chỉ là khả năng đàn hồi, phồng giãn, co hồi ở hậu môn rất lớn để tạo thành các “gối” chặn ống hậu môn nhờ các búi tĩnh mạch – nhờ vậy hậu môn luôn được đóng kín. Nếu mang thai, rặn đẻ, rặn táo bón, sau đẻ lao động sớm … cũng có thể cả viêm nhiễm thì khả năng đàn hồi của búi tĩnh mạch trĩ sẽ kém đi. Tức là van của tĩnh mạch búi trĩ sẽ sa chùng và hiệu quả chặn dòng máu tĩnh mạch chảy ngược sẽ kém dần. … lâu ngày lòng mạch máu phần dưới các van này sẽ giãn rộng, trong khi kích thước van không thay đổi. Quá trình hình thành búi trĩ đã toàn thành.
Các phương pháp dùng khô phàn, đởm phàn, sầu đâu cứt chuột tán ra bôi vào búi trĩ hoặc thắt búi trĩ bằng nịt cao su, phẫu thuật tiết kiệm niêm mạc … xưa chúng tôi đã làm có hiệu quả…nhưng suy đi tính lại vẫn không bằng điều trị bảo tồn, phục hồi nguyên trạng.
Từ hiểu biết được chống giãn rộng lòng mạch máu và chống sa chùng van tĩnh mạch, giảm áp lực tại chỗ chính là mấu chốt của điều trị bảo tồn.
Qua đó cũng hiểu thêm rằng về nguyên lý chữa suy van tĩnh mạch và chữa trĩ cơ bản là giống nhau:
1) tăng sức mạnh của thì Tâm trương để tăng hút máu về tim;
2) giữ và bảo tồn trương lực đàn hồi để duy trì khẩu kính lòng mạch;
3) chống viêm nội mạc lòng mạch;
4) gia cố, củng cố cơ gốc van;
Khác nhau ở chỗ vùng hậu môn có nhưng đặc điểm riêng có nguy cơ viêm, nhiễm độc indol, indocin, sulphuahidro hơn … và chịu tải áp lực nhiều hơn do rặn, đặc biệt khi sàn đái chậu chùng lỏng, kém đàn hồi. Do vậy bài thuốc chữa suy giãn tĩnh mạch và thuốc chữa trĩ chỉ khác nhau khoảng 10%.
Nếu đưa ra nguyên lý tăng hồi lưu máu bằng tăng sức hút máu ở thì tâm trương của tim thì có lẽ duy nhất trên thế giới, chúng tôi là người áp dụng đầu tiên. Vì can thiệp vào tâm trương để chữa trĩ và suy van tĩnh mạch thì chưa thấy tài liệu nào của Việt nam và thế giới đề cập – nhưng chúng tôi đã có thành công nhất định.
Bác sỹ Hoàng Sầm.
