Một số bài thuốc, cây thuốc chữa ung thư ung thư di căn

Trong việc ức chế ung thư ác tính, các thuốc nguồn gốc thảo dược hoặc chiết xuất từ thảo dược từ y học cổ truyền ngày càng được nghiên cứu, phát triển và ứng dụng phổ biến. Các thử nghiệm lâm sàng cũng khẳng định hiệu quả của chúng trong việc kiểm soát ung thư. Các thuốc thảo dược không chỉ được sử dụng như một liệu pháp kết hợp giúp giảm thiểu tác dụng phụ của liệu pháp hóa trị như ức chế tủy xương, nôn và buồn nôn. Chúng cũng đã được sử dụng như liệu pháp hóa trị phòng ngừa điều trị các tình trạng tiền ung thư nhằm giảm tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở những người có nguy cơ cao. Bằng chứng gần đây đã tiết lộ rằng các phương thuốc thảo dược có thể tác động điều chỉnh sự tăng sinh, sự tự hủy, bám dính và di căn của các tế bào ung thư. Ngoài tác dụng trực tiếp này đối với các tế bào ung thư, một số phương thuốc thảo dược được xác định có khả năng ngăn chặn sự hình thành mạch, làm giảm sự phát triển của khối u. Khối u bị ức chế phát triển do tác động điều chỉnh hệ thống miễn dịch của vật chủ bởi liệu pháp thảo dược. 

1. Bài thuốc Ka-mi-kae-kyuk-tang(1) (một bài thuốc được dùng cho bệnh nhân ung thư phổi ở Trung Quốc), công thức bài thuốc được trình bày ở bảng 1. Bài thuốc này đã được nhóm các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm tạo mạch và ngăn ngừa hóa học, Đại học Đông Y, Đại học Kyunghee, Hàn Quốc nghiên cứu, thử nghiệm trên dòng tế bào ung thư biểu mô phổi, ung thư ruột kết nuôi cấy trên chuột mouse, dòng tế bào ung thư tiền liệt tuyến từ người ghép lên chuột. Kết quả thử nghiệm cho thấy, bài thuốc này tác dụng ức chế các phản ứng nội mô mạch máu bằng cách ức chế quá trình phosphoryl hóa ERK1/2 do yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi cơ bản (bFGF) gây ra, di căn tế bào cũng như sự hình thành ống trong mô hình tế bào nội mô tĩnh mạch và làm giảm HIF1a do thiếu oxy gây ra và yếu tố tăng trưởng biểu mô mạch máu (VEGF) trong tế bào ung thư biểu mô phổi. Thêm nữa bài thuốc này cũng có tác dụng ức chế khả năng xâm lấn của các tế bào ung thư ruột kết của chuột và làm giảm sự hình thành di căn sang gan của chúng. Hơn nữa, bài thuốc đã ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư tuyến tiền liệt của người ghép lên chuột và ngăn tình trạng giảm cân do ung thư. Kích thước khối u khi mổ tử thi chuột sau 10 ngày dùng thuốc  (Hình 1)

Bảng 1: Công thức bài thuốc ka-mi-kae-kyuk-tang

Hình 1: Kích thước khối u khi mổ tử thi chuột sau 10 ngày dùng thuốc

2. Bài thuốc Tien Hsien(2) với các thảo dược như Đông trùng hạ thảo (1150 mg), Bạch hoa xà thiệt thảo (425mg), Thanh đại (425mg), Trư linh (270mg), Hoàng kỳ (255mg), Nhân sâm (255mg), Lu lu đực (140mg), Hoắc hương (140mg)… được các nhà khoa học Đài Loan nghiên cứu năm 2010 cũng cho tác dụng ức chế con đường truyền tín hiệu kinase điều hòa tín hiệu ngoại bào (extracellular signal regulated kinase- ERK); HIF-1α and VEGF-A qua đó ức chế sự di căn của tế bào ung thư phổi, ung thư ruột kết, ung thư tiền liệt tuyến. Đặc biệt, bài thuốc này còn tác dụng lên gelatinase A và B (matrix metalloproteinase-9 and -2) kìm hãm sự di căn ung thư vú sang phổi. 

3. Một số cây thuốc khác: Khả năng ứng chế gelatinase A và B (matrix metalloproteinase-9 and -2) kìm hãm sự di căn ung thư vú sang phổi cũng được phát hiện trong hoạt chất plantamajoside(3) (Hình 2) (chiết xuất từ cây mã đề, thực nghiệm trên chuột liều 200mg/kg trong 5 ngày liên tục) ; hay chiết xuất PC-SPESII (4) từ 1 số thảo dược như lá cây tùng lam, hoàng cầm, đông lăng thảo…. Bên cạnh đó, ung thư vú còn có thể bị kiểm soát qua việc ức chế chất truyền tín hiệu và chất kích hoạt phiên mã 3 (STAT3); IL6 bởi chiết xuất SH003(5) từ Qua lâu, đương quy, hoàng kỳ.

4. Bài thuốc Qingyihuaji(6) ức chế Interleukin 6 (IL6), gồm bán chi liên, ý dĩ, giảo cổ lam 5 lá… tác dụng kìm hãm sự phát triển của ung thư gan bên cạnh việc ức chế vào yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (vascular endothelial growth factor-VEFG); matrix metalloproteinase-2; Cysteine-rich protein 61.(7)

5. Diệp hạ châu (Phyllanthus niruri L.) với hoạt chất corilagin(8) (hình 3) ngăn sự hoạt động của đường dẫn tín hiệu TGF-β/AKT/ERK/Smad giúp hạn chế sự phát triển của các dòng tế bào ung thư buồng trứng SKOv3ip và Hey (IC50 nhỏ hơn 30 μM), đồng thời cho thấy độc tính thấp đối với các tế bào biểu mô bề mặt buồng trứng bình thường (IC50 xấp xỉ 160 μM)

Hình 2: Hoạt chất plantamajoside chiết xuất từ cây mã đề

Hình 3: Hoạt chất corilagin

Tài liệu tham khảo:

1. An oriental herbal cocktail, ka-mi-kae-kyuk-tang, exerts anti-cancer activities by targeting angiogenesis, apoptosis and metastasis. Carcinogenesis. 2006 Dec;27(12):2455-63

2. Inhibition of metastasis, angiogenesis, and tumor growth by Chinese herbal cocktail Tien-Hsien Liquid. BMC Cancer volume 10, Article number: 175 (2010)

3. Plantamajoside, a potential anti-tumor herbal medicine inhibits breast cancer growth and pulmonary metastasis by decreasing the activity of matrix metalloproteinase-9 and -2. BMC Cancer volume 15, Article number: 965 (2015)

4. Inhibitory Effects of PC-SPESII Herbal Extract on Human Breast Cancer Metastasis. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:894386.  Epub 2013 Jun 25

5. Herbal extract SH003 suppresses tumor growth and metastasis of MDA-MB-231 breast cancer cells by inhibiting STAT3-IL-6 signaling. Mediators Inflamm. 2014;2014:492173.

6. Targeting Cancer-Related Inflammation: Chinese Herbal Medicine Inhibits Epithelial-to-Mesenchymal Transition in Pancreatic Cancer. PLoS ONE 8(7): e70334. (2013)

7. Qingyihuaji Formula Inhibits Progress of Liver Metastases From Advanced Pancreatic Cancer Xenograft by Targeting to Decrease Expression of Cyr61 and VEGF. Integrative Cancer Therapies. 2012;11(1):37-47

8. A potential anti-tumor herbal medicine, Corilagin, inhibits ovarian cancer cell growth through blocking the TGF-β signaling pathways, BMC Complementary and Alternative Medicine 2013, 13:33

Doctor SAMAN          

(sưu tầm và lược dịch)   

ThS.Ds Nguyễn Xuân Ninh