Tế bào gốc cùng thư (CSC) là gì ? Tế bào gốc ung thư là những tế bào có số lượng ít trong 1 khối u ung thư nhưng rất quan trọng, vì nó tạo ra tế bào gốc ung thư khác và những tế bào ung thư. Hãy hình dung nó như con “mối chúa” có khả năng sinh ra nhiều con “mối thợ” và vài con mối chúa khác.
Tại sao tế bào gốc ung thư khó chết ? vì CSC không biệt hoá, nó có khả năng tự tái tạo bản thân, tự đổi mới, thích nghi hoàn cảnh nhanh chóng, né được xạ trị, hoá trị, miễn dịch trị liệu … môi trường càng bất lợi nó tái tạo càng nhanh và di căn càng mạnh.
Cái gì tạo nên SCS ? chính tế bào gốc bình thường tích luỹ đột biến trong môi trường nhiễm độc trường diễn, thiếu oxy, viêm mạn tính … đã biến thành CSC.
Ý muốn nói là chính CSC là khởi nguồn của mọi ung thư phải không ? đúng vậy.
Muốn phòng ung thư thì phải phòng ngừa tế bào gốc thường chuyển hoá thành CSC đúng không ? đúng là như thế. Phòng tế bào thường trở thành CSC thì trước hết phải ngăn ngừa, ngăn chặn, dập tắt được những đường truyền tín hiệu xấu tác động lên tế bào.
Tức là để điều trị triệt căn bệnh ung thư thì trước hết phải diệt hết CSC đúng không ? chính là như thế. Nếu không diệt hết và ngăn chặn được các đường truyền tín hiệu kích thích tế bào gốc, còn sót vài CSC thì sau 3-5 năm bệnh lại có thể bùng phát. Thế nên sau khi điều trị xong, “coi như khỏi” về lâm sàng và xét nghiệm chưa chắc đã hết nguy cơ tái bệnh.
Muốn diệt hết CSC thì dùng biện pháp gì ? nhiệt trị liệu: khi đưa nhiệt độ khối u lên trên 44oC trong thời gian 30 phút thì cả CSC và tế bào ung thư đều chết vì vỡ màng tế bào, thoát tương bào, ly giải nhân tế bào.
Những hoá chất nào diệt được CSC ? rất tiếc rằng những hoá chất chỉ diệt được tế bào ung thư chứ khó diệt, ít diệt được CSC, vì khi hoá chất gây độc nội môi CSC thì nó phản ứng bằng cách bơm ngược chất gây độc nội tế bào ra ngoài bằng bơm ATP. Cũng chính các gây độc tế bào dở dang này mà CSC né hoá / xạ trị nhanh hơn, né toàn diện hơn, biến đổi gene sớm hơn và di căn mạnh hơn.
Các kháng thể đơn dòng (mAbs) có diệt được CSC hay không ? từ năm 2015 kháng thể đơn dòng, cấu trúc kháng thể và vắc-xin đã được thiết kế để có tác dụng chống lại CSC/TIC, với hiệu quả đã được chứng minh trong các phương pháp cấy ghép ung thư ở người và một số hoạt tính chống khối u trong các nghiên cứu lâm sàng ở người. Tuy đặc hiệu nhưng tính triệt để vẫn chưa cao.
Kháng thể đơn dòng chống SCS được tạo ra từ đâu ? Kháng thể đơn dòng được phát triển từ các tế bào sống tạo ra kháng thể, chẳng hạn như tế bào B của con người, chuột tiêm kháng nguyên … hoặc trong phòng thí nghiệm bằng các quy trình sinh học chuyên biệt.
Có hoạt chất thiên nhiên nào diệt được CSC hay không ? tất nhiên là có:
Ví dụ 1: Salinomycin, một loại kháng sinh ionophore polyether được phân lập từ vi khuẩn Streptomyces albus, đã được chứng minh là có thể tiêu diệt CSC trong các loại ung thư khác nhau ở người , rất có thể bằng cách can thiệp vào các chất vận chuyển thuốc ABC, con đường truyền tín hiệu Wnt/β-catenin và các con đường CSC khác. Loại kháng sinh này hiện chưa được dùng trên người, mới đang giai đoạn dùng trên gia súc.
Ví dụ 2: tinh chất nghệ vàng + bột hạt tiêu dài 0,5% khiến sinh khả dụng của nghệ tăng lên 8-10 lần nên có tác dụng diệt CSC. Ngoài ra hoạt chất trong cây kế sữa, hoạt chất trong trà xanh, đặc biệt trà shan tuyết (trà búp trắng), hoạt chất của Cát cánh, trong Hạnh nhân, Artemisinin trong Thanh hao, hydroxyquinol trong dây thần thông, hoạt chất trong hạt Thì là đen … cũng đều có tác dụng diệt tế bào gốc ung thư.
Lời khuyên là gì: Nên phối hợp điều trị sớm giữa y học hiện đại với y học cổ truyền ngày từ đầu, từ sớm để phối hợp phát huy ưu điểm của mỗi phương pháp. Với y học hiện đại như hoá trị, xạ trị, điều trị đích thì điều trị từng đợt theo phác đồ liệu trình; phần diệt tế bào gốc ung thư bằng hoạt chất thiên nhiên thì không nên giảm liều, không ngưng điều trị đột ngột và tối thiểu 24 tháng trở lên.
Một số kinh nghiệm trải nghiệm:
Cas 1: Bệnh nhân nam sinh 1951, chẩn đoán ưng thư thực quản giai đoạn IVB, di căn phổi phải. Điều trị: Phối hợp Aklung I, III, IV và hoá trị theo đợt, sau 18 tháng kiểm tra lại tại bệnh viện lớn không còn thấy dấu hiệu của ung thư trên tất cả các xét nghiệm cận lâm sàng và các marker (-); tuy vậy chúng tôi vẫn tiếp tục chỉ định thuốc chống CSC.
Cas 2: Bệnh nhân nam, sinh 1938, đã đặt 3 stent mạch vành; chẩn đoán lymphoma hạch cổ 2 bên, di căn phổi, giai đoạn IVB. Điều trị hoá chất 2 năm không thuyên giảm, do tuổi cao, sức yếu nên được trả về với gia đình dùng thuốc nam. Điều trị: COPDY + Aklung I, II, III, IV + hoạt chất là ngón 100 microgam / ngày, không dùng thuốc gì khác; năm 2022 kiểm tra lại: hết hạch cổ, khối u phổi teo nhỏ, xơ hoá dạng vỏ nang. Kể từ ngày phát hiện bệnh đến 2024 là năm thứ 9, bệnh nhân hoàn toàn khoẻ mạnh, sinh hoạt lao động bình thường;
Cas 3: Bệnh nhân nam sinh 1976, nghiện rượu xơ gan cổ chướng, đã vỡ tĩnh mạch thực quản chảy máu; ung thư bờ cong nhỏ dạ dày giai đoạn III, suy kiệt. Người bệnh không đồng ý phẫu thuật và xạ / hoá trị, không chấp nhận dùng thuốc tây. Điều trị: Gastinat + Quy tỳ + Gan saman + Aklung I, II, III, IV. Từ khi phát hiện bệnh đến nay đã 28 tháng, khoẻ mạnh trở lại, lao động sinh hoạt bình thường và không chấp nhận nội soi, sinh thiết kiểm tra lại. Hiện vận đang dùn thuốc chống CSC.
Cas 4: Bệnh nhân nữ sinh 1962, chẩn đoán ung thư dạ dày giai đoạn III, xâm lấn nhiều. Nguyện vọng chỉ dùng thuốc đông nam dược để kéo dài, từ chối y học hiện đại.
Điều trị Gastinat + Aklung I, II, III, IV + Berberin + Medfomin + bột trà matcha shan tuyết . Sau 6 tháng nội soi sinh thiết kiểm tra, kết quả sinh thiết: Nghi ngờ ung thư dạ dày giai đoạn sớm.
Kết luận:
- Việc phòng ngừa và điều trị ung thư bằng thảo mộc đã được xúc tiến ở nhiều nước nhưng chủ yếu là các nước ở phương Đông.
- Các nghiên cứu tiền khả thi (invitro, invivo) và ứng dụng lâm sàng phần lớn cỡ mẫu nhỏ với vài chục đến vài trăm cas, thiết kế nghiên cứu yếu, sức thuyết phục kém, thiếu kinh phí, phần lớn ở quy mô kinh nghiệm.
- Các theo dõi cho thấy dường như phối hợp giữa Tây y và Đông Nam y thời gian điều trị sẽ ngắn hơn và diễn tiến lâm sàng tiên lượng khả thi hơn. Đã có tài liệu chứng minh phối hợp đông tây y tế bào ung thư đỡ kháng thuốc hơn nhiều.
- Cần có nghiên cứu hiệu quả phối hợp thảo dược diệt CSC / ngăn chặn các đường truyền tín hiệu – so sánh với điều trị thường quy đơn thuần tây y với cỡ mẫu đủ lớn.
Bác sỹ Hoàng Sầm.
