Hiện tượng teo não liên quan với căn bệnh Alzheimer và tình trạng suy giảm trí nhớ.
Teo não là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa, xảy ra nhanh hơn ở những người mắc chứng khiếm khuyết nhận thức nhẹ (MCI) – một dấu hiệu báo trước của bệnh Alzheimer và dạng mất trí nhớ khác.
Bệnh Alzheimer(AD, SDAT) là một bệnh nan y về não, hủy diệt trí nhớ và chức năng nhận thức. Bác sỹ tâm thần và thần kinh học người Đức Alois Alzheimer phát hiện căn bệnh nguy hiểm này không thể chữa được vào năm 1906 và nó được đặt theo tên ông. Bệnh Alzheimer cùng với các chứng mất trí khác ảnh hưởng trên 35 triệu người trên thế giới.
Các triệu chứng dưới đây là những biểu hiện thường thấy nhất ở những người mắc bệnh Alzheimer:
-Mất trí nhớ: là triệu chứng đầu tiên và xuất hiện rất sớm, ngày càng nặng và không hồi phục. bệnh nhân thường mất trí nhớ gần (quên những sự vật mới xảy ra). Dần dần họ quên ngày, tháng, quên tên vợ con mình. Khi ra khỏi nhà thì quên đường về, quên rửa mặt, quên cài cúc áo, quên mặt vợ (hoặc chồng) của mình.
-Rối loạn ngôn ngữ: biểu hiện sớm và khó tìm từ để biểu hiện ý tưởng. Họ khó phát âm, nói không trôi chảy sau đó mất ngôn ngữ, nói xong nhưng không hiểu mình vừa nói gì.
-Rối loạn phối hợp động tác: bệnh nhân không chú ý đến trang phục, mặc quần áo rất khó khăn, khó thực hiện những công việc hằng ngày. Bệnh nhân yếu cơ, run, hay bị chuột rút vì vậy ảnh hưởng đến các công việc vệ sinh cá nhân như tắm, rửa, thay quần áo…
-Rối loạn chức năng nhận thức: vì rối loạn trí nhớ và chú ý dẫn đến rối loạn khả năng nhận thức. người bệnh rối loạn khả năng định hướng không gian, thời gian, mất khả năng tính toán đơn giản, mất khả năng đánh giá…
–Trầm cảm: thường xuất hiện ở giai đoạn sớm, có 25,85% bệnh nhân có trầm cảm. Tuy nhiên các triệu chứng trầm cảm là không ổn định. Có lúc bệnh nhân có ý định tự sát, nhưng sau đó lại xuất hiện khoái cảm.
-Các triệu chứng loạn thần gặp ở 10,30% số bệnh nhân. Thường gặp là hoang tưởng bị hại, nhưng đôi khi cũng có ảo thị giác với các hình ảnh kỳ quái.
-Hình ảnh chụp cắt lớp (CT Scanner) não và chụp cộng hưởng từ (MRI) não có hình ảnh teo não lan toả, giãn rộng các não thất.
+Sự biến đổi trong bệnh Alzheimer xảy ra ở trên toàn bộ não
Bệnh Alzheimer dẫn đến phá hủy tế bào thần kinh và tổn hại mô trên toàn bộ não. Qua thời gian, não teo đi đột ngột, ảnh hưởng đến gần như toàn bộ tất cả các chức năng của nó.
Các mảng bám protein amyloid hình thành trong não lâu ngày gây ra khớp thần kinh, tức là mất liên kết giữ các nơron thần kinh trên các vùng thần kinh ở não, dẫn đến bệnh Alzheimer làm mất trí nhớ và mất chức năng nhận thức.
Hiện vẫn chưa có một loại thuốc nào chữa trị triệt để Alzheimer – dạng phổ biến của chứng suy giảm trí nhớ. Do vậy, việc phòng ngừa đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Các chuyên gia y tế hàng đầu đã tổng hợp nhiều phương pháp đơn giản giúp phòng tránh được nguy cơ mắc Bệnh Alzheimer:
1-Sử dụng các vitamin
-Thiếu vitamin B12, dễ teo não
– Theo nghiên cứu tại Anh, nếu cơ thể thiếu hụt vitamin B12, não có thể bị teo. Lượng vitamin B12 càng thấp thì thể tích não càng giảm. Những người có mức vitamin B12 thấp nhất thì cũng bị giảm tới 1/6 thể tích não so với những người có nồng độ vitamin B12 trong cơ thể cao nhất. Các nhà nghiên cứu cho biết họ chưa rõ mức vitamin B12 có phải là nguyên nhân làm suy giảm nhận thức do liên quan tới thể tích não hay ko? “Có rất nhiều yếu cho thấy những ảnh hưởng đối với sức khỏe của bộ não luôn vượt ra khỏi tầm kiểm soát nhưng nghiên cứu này lại chỉ ra rằng chỉ cần quan tâm tới chế độ ăn hằng ngày, nạp đủ lượng vitamin B12 từ các thực phẩm như thịt, cá, ngũ cốc nguyên cám hay sữa là đủ để ngăn ngừa chứng teo não và giúp chúng ta ghi nhớ tốt hơn”, Anna Vogiatzoglou, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.
-Vitamin B làm giảm tốc độ teo não
Uống vitamin B liều cao mỗi ngày có thể giúp làm giảm tốc độ teo não ở những người cao tuổi có dấu hiệu của bệnh Alzheimer, kìm hãm sự tiến triển của căn bệnh này. Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Thư viện Khoa học Cộng đồng ONE, các nhà khoa học Anh đã thực hiện ghiên cứu hiện tượng teo não đối với 168 tình nguyện viên ở độ tuổi 70 được chẩn đoán mắc chứng MCI trong giai đoạn hai năm bằng cách cho một nửa trong số những người này hàng ngày uống một viên có chứa hàm lượng vitamin B cao gồm cả B6 và B12. Số còn lại uống giả dược không có hoạt chất chữa bệnh.
Kết quả cho thấy, việc uống Vitamin B hàng ngày đã khiến quá trình teo não chậm lại đến 30%. Với một số trưòng hợp khác, tỷ lệ này còn lên đến 53%.
-Vitamin C hỗ trợ việc điều trị căn bệnh Alzheimer
Các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Lund, Thụy Điển, vừa phát hiện một chức năng mới vitamin C.
Theo nghiên cứu trên được đăng trên Tạp chí Hóa Sinh Học, phương pháp chữa trị sử dụng vitamin C có thể làm phân hủy tập hợp protein có hại hình thành ở não người bị bệnh Alzheimer.
Katrin Mani, phó giáo sư y học phân tử thuộc trường Đại học Lund nói “Khi chúng tôi dùng vitamin C để điều trị các mô não của những con chuột mắc bệnh Alzheimer, chúng tôi thấy tập hợp protein có hại đã bị phân hủy.”
-Vitamin, dầu cá giúp ngừa Alzheimer
Những ai có chế độ ăn uống giàu vitamin các loại B, C, D, E hoặc giàu a-xít béo omega-3 sẽ ít có nguy cơ bị teo não, từ đó tránh được nguy cơ mắc bệnh Alzheimer (một dạng bệnh mất trí nhớ).
Các nhà khoa học thuộc Đại học Oregon (Mỹ) rút ra kết luận này sau khi khảo sát ở các tình nguyện viên.
2-Thảo dược
-Cây thạch tùng răng cưa được xem là “thần dược” trong việc chữa bệnh teo não, bệnh Alzheimer… Các nhà khoa học đã chiết xuất được hợp chất Huperzine A từ thảo dược thạch tùng răng cưa (Huperziaserrata). Trên cơ sở hợp chất Huperzine A, các nhà khoa học sẽ tiến hành nghiên cứu điều chế thuốc điều trị bệnh Alzheimer.
Theo các nhà khoa học, dự kiến trong vòng 3 năm tới một loại thuốc mới điều trị bệnh Alzheimer dựa trên cơ sở hợp chất Huperzine A được chiết xuất từ thảo dược Huperziaserrata sẽ chính thức có mặt trên thị trường.
-Cây lá quạt Gingko
Chiết xuất lấy từ cây Gingko, một họ hàng xa của cây có quả hình nón, có thể giúp tăng cường trí não và ngăn ngừa chứng mất trí.
-Hạt nho chữa bệnh Alzheimer
Hạt nho chứa chất chống oxy hóa tự nhiên gọi là polyphenols có thể giúp ngăn chặn bệnh Alzheimer, đó là công bố mới đây trên Tạp chí bệnh Alzheimer của các nhà nghiên cứu tại trường Y Mount Sinai ở thành phố New York, Mỹ.
-Trái thông giúp trị Alzheimer
Một loại thuốc chứa chất hóa học trong quả thông có khả năng trở thành biệt dược đầu tiên hiệu quả trong việc phòng ngừa và trì hoãn bệnh Alzheimer.
Các kết quả thử nghiệm cho thấy, bệnh nhân dùng loại thuốc trên một lần một ngày khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng có thể ngăn chặn tình trạng thoái hóa não. Nó cũng dường như làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer ở những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc bệnh một thời gian lâu trước đó.
Viên thuốc làm cơ thể ngưng sản xuất các protein amyloid, vốn là chất phủ tế bào não và gây bệnh. Với tên mã là NIC5-15, loại thuốc này đã được phân tích một cách chặt chẽ trong các cuộc thử nghiệm trên động vật, với nhiều kết quả đáng kinh ngạc.
-Hướng điều trị Alzheimer bằng các thuốc chống tăng huyết áp
Một công trình nghiên cứu của Hoa Kỳ, gợi ý rằng các chất đối kháng của các thụ thể angiotensine (antagonistes des récepteurs de l’angiotensine) không những làm hạ huyết áp, mà đồng thời còn bảo vệ chống lại bệnh Alzheimer và những dạng sa sút trí tuệ khác.
3-Thực phẩm
-Bổ sung quế vào khẩu phần ăn được cho là giúp ngăn chặn việc sản sinh ra một loại protein trong não làm suy giảm trí nhớ
-Uống nước ép táo làm tăng khả năng sản xuất ra một hợp chất trong não có liên quan đến khả năng nhận thức, ghi nhớ, tâm trạng và sự chuyển động của các cơ bắp.
-Uống cà phê giảm nguy cơ Alzheimer
Uống cà phê thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc Alzheimer (một dạng bệnh mất trí nhớ). Các nhà khoa học thuộc Đại học South Florida (Mỹ) rút ra kết luận này sau khi theo dõi các bệnh nhân lớn tuổi trong 4 năm, theo báo Daily Mail.
Nghiên cứu cho thấy, những ai có hàm lượng caffeine (có trong cà phê, trà…) một cách vừa phải trong máu vào thời điểm đầu của cuộc nghiên cứu ít có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Nhóm nghiên cứu còn phát hiện rằng các tình nguyện viên khỏe mạnh có hàm lượng caffeine trong máu nhiều hơn gấp 2 lần so với nhóm bắt đầu phát các triệu chứng của Alzheimer.
Một nghiên cứu diện rộng cho biết đàn ông và phụ nữ uống từ 3 – 5 tách cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ mắc chứng suy giảm trí nhớ đến 65%
-Thịt gà giúp đẩy lùi Alzheimer
Ăn các thực phẩm giàu a xít béo omega 3 như thịt gà, cá, hạt… có thể giúp giảm lượng protein liên quan tới bệnh Alzheimer (một dạng bệnh mất trí nhớ) trong máu.
Cụ thể, bổ sung 1 gr axít béo omega 3 mỗi ngày giúp giảm 20-30% hàm lượng beta amyloid trong máu.
-Khả năng chữa bệnh Alzheimer từ khoai tây
Các nhà nghiên cứu cho biết, một loại virus sống trong khoai tây có thể tạo kháng thể giúp kìm hãm và ngăn ngừa sự tấn công của căn bệnh Alzheimer.
Trên tạp chí Biological Chemistry, Robert Friedland và đồng nghiệp công bố nghiên cứu của mình về việc áp dụng một loại protein được tìm thấy trong virus Y ở khoai tây (viết tắt là PVY) vào việc điều trị bệnh Alzheimer.
Nhóm nghiên cứu tiêm PVY vào chuột thí nghiệm, tăng dần liều lượng mỗi tháng trong khoảng thời gian 4 tháng. Kết quả cho thấy những trong cơ thể chuột sản sinh ra các kháng thể ở cấp độ mạnh có thể bám vào các protein amyloid beta cả ở trong dung dịch lẫn trong các mẫu cơ của người bệnh mắc Alzheimer.
Vì vậy, các nhà khoa học hướng tới việc tạo ra vaccine Alzheimer an toàn hơn bằng cách sử dụng những protein giống của người nhưng không xuất phát từ cơ thể người. May mắn là họ đã tìm được loại potein như thể ở khoai tây, một loại thực phẩm rất phổ biến.
– Chế độ ăn “xanh”: Một khẩu phần ăn nhiều rau xanh, cá, hoa quả, các loại hạt và một chút rượu vang đỏ cũng làm giảm nguy cơ mắc Alzheimer tới 50%.
4-Phát hiện mới
-Phát hiện kháng thể trị bệnh Alzheimer
Các nhà khoa học Anh công bố phát hiện một loại kháng thể trong chuột thí nghiệm có thể giúp điều trị bệnh Alzheimer. Đây là một phát hiện mang tính đột phá trong y học. Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Journal of Neuroscience.
Nhóm nghiên cứu thuộc Đại học London cho biết một loại kháng thể trong chuột thí nghiệm có khả năng ngăn chặn protein Dkk1 hình thành các mảng bám amyloid trong não.Các nghiên cứu trước đây chỉ ra protein Dkk1 là nguyên nhân chính làm cho bệnh Alzheimer tiến triển ngày càng trầm trọng hơn.
Trưởng nhóm nghiên cứu Patricia Salinas hi vọng các kháng thể này sẽ là liệu pháp điều trị bệnh Alzheimer hiệu quả trong tương lai. Nhóm nghiên cứu sẽ tiến hành thử lâm sàng loại kháng thể này trên người trong thời gian tới
-Australia chế ra được Vắc xin phong bệnh Alzheimer
Ngày 9/12, các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Thần kinh Sydney (BMRI) thuộc Đại học Sydney ở Australia cho biết họ đã nghiên cứu thành công vắcxin làm chậm quá trình phát triển bệnh Alzheimer
Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm trên loài chuột mang bệnh Alzheimer và kết quả cho thấy vắcxin này có tác dụng phòng ngừa và làm giảm khả năng phát triển các mảng thoái hóa thần kinh trong não khi tác động vào một loại protein có tên Tau.
Nhà nghiên cứu Lars Ittner cho biết đây là loại vắcxin đầu tiên nhằm vào protein Tau có hiệu quả ngay từ khi hình thành bệnh.
Tác dụng ngăn chặn bệnh thể hiện ở chỗ vắcxin làm hạn chế tiến triển thêm các thoái hóa dây thần kinh, thay vì loại bỏ chúng.
Các nhà nghiên cứu Australia đang cộng tác với ngành dược của Mỹ để đưa loại vắcxin này áp dụng điều trị trên người.
Hứa Văn Thao
Nghiên cứu viên cao cấp
Viện Y Học Bản Địa Việt Nam
Doctor SAMAN
