CÂU HỎI VỀ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỦA BS BÙI THỊ VINH – NHÓM CLB TRAO ĐỔI Y THUẬT (ZALO)
Thưa các thầy và quý đồng nghiệp. Tuần sau em có buổi chia sẻ về “CHIẾN LƯỢC PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CSTL BẰNG YHCT KẾT HỢP YHHĐ” trên fanpage của BV ĐK Vân Đình nơi em đang công tác. Sẽ có một số câu hỏi đặt ra để BS trả lời trong thời gian 1 tiếng. Và cần ngắn gọn, có trọng điểm để người dân hiểu được để phòng và điều trị ĐÚNG CÁCH. E đã có sự chuẩn bị, nhưng vẫn muốn lắng nghe ý kiến chỉ điểm của thầy cô @Hoàng Sầm và các quý đồng nghiệp để buổi chia sẻ của em tốt hơn. E trân trọng biết ơn
MỘT SỐ CÂU HỎI ĐƯỢC ĐẶT RA CHO THẦY THUỐC CHIA SẺ VỀ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG THẮT LƯNG
1. Thoát vị đĩa đệm là gì và tại sao nó xảy ra?
2. Triệu chứng chính của thoát vị đĩa đệm là gì?
3. Làm thế nào để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm?
4. Phương pháp điều trị thông thường cho thoát vị đĩa đệm là gì?
5. Thực hiện phẫu thuật có phải là lựa chọn duy nhất cho trường hợp nặng của thoát vị đĩa đệm không?
6. Có những yếu tố nào tăng nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm?
7. Có phải mọi người đều có nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm hay không?
8. Tập thể dục và vận động có ảnh hưởng như thế nào đến người mắc thoát vị đĩa đệm?
9. Có cách nào để ngăn ngừa thoát vị đĩa đệm không?
10. Nếu một người mắc thoát vị đĩa đệm, liệu họ có thể hồi phục hoàn toàn không?
11. Điều trị bằng YHCT và Phục hồi chức năng sẽ giải quyết được Thoát vị đĩa đệm CSTL theo cơ chế ntn? Trong bao lâu?
TRẢ LỜI BỞI BS HOÀNG SẦM | VIỆN Y HỌC BẢN ĐỊA VIỆT NAM
Thoát vị đĩa đệm là gì và tại sao nó xảy ra?
Thoát vị địa đệm là hiện tượng đĩa đệm di chuyển khỏi vị trí cũ, thoát vị chỉ thường xảy ra ở đốt cổ và thắt lưng, ở đây ý Bạn Vinh muốn hỏi chủ yếu về các đốt sống thắt lưng, đốt cố chúng ta bàn vào dịp khác; có 4 loại hình thoát vị đĩa đệm thắt lưng: 1) thoát vị đĩa đệm ra phía trước, tức là ra phía ổ bụng thì ít gặp, thoát vị này gây đau tạm thời nhưng không tỳ đề choán chỗ tuỷ sống nên không hoặc tí có triệu chứng; 2) Thoát vị smorl hay gọi là thoát vị xuyên xương, đĩa đệm thoát vi ngang ra 1 trong 2 bên trái hoặc phải gây đau ít, nhưng nếu trái lệch sau, phải lệch sau đều có thể gây choán chỗ không gian lỗ liên đốt bên trai hoặc bên phải nhưng không gây đau điển hình và không đáng kể; Nếu thoát vị này lệc trái sau có thể gây đau chân trái và ngược lại.
Tại sao nó xảy ra: Tại vì đĩa đêm chịu lực rất lớn, tính riêng trên đĩa L5/S1 đĩa nãy này, lực chịu trên đĩa khi đứng sẽ là F = 3P x cosα /2; như vây; nếu 1 khi trong tâm cơ thể không rơi đúng trên tâm của đĩa đệm ( lệch tâm) thì vòng xơ bao quanh đĩa đệm sẽ bị giãn, nứt, đứt, rách, toác … làm cho địa này thoát ra theo hướng được giải nén; nó xảy ra khi cúi xuống bê vật nặng đột ngột hoặc mang vác nặng không đứng khom ” doãi chân chèo”, khi trọng lực lệc tâm mà xảy ra.
Triệu chứng chính của thoát vị đĩa đệm là gì?
Khi mang vác nặng không “đứng doãi chân chèo” tự người bệnh nghe đánh “khục” ở thắt lưng và quỵ xuống thì đó là triệu chứng đầu tiên, bản chất đó là 1 nội chấn thương; sau đó người bệnh phải đi lom khom, đứng ngồi theo cách giảm đau nhưng tay chống gối, vịn bàn … thậm chí nằm ngửa không được; thường chỉ đau tại chỗ khoảng 24h và sau đó xuất hiện caccs cytokin tiền viêm gây viêm, phù, nề, xuất tiết tại nới ổ tổn thương … hiện tượng chèn ép, choán chỗ bắt đầu đè ép đến lỗ liên đốt – đó là 1 khoang cứng chứa những thành phần mềm – sự chật hẹp đè ép lên dây thần kinh cung trước hoặc cả cung sau dẫn tới đau, thậm chí rối loạn vận động, cảm giác chân tương ứng. Lúc này biểu hiện ở lưng trở nên không còn rõ ràng như ban đầu, thế nhưng triệu chứng phái sinh như đau thần kinh hông, thần kinh toạ lại trở nên rõ ràng với các dấu hiệu mà chúng ta đã biết.
Thực hiện phẫu thuật có phải là lựa chọn duy nhất cho trường hợp nặng của thoát vị đĩa đệm không?
Không, phẫu thuật không phải là lựa chọn duy nhất cho trường hợp nặng của thoát vị đĩa đệm.
Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm, bao gồm:
- Thuốc: Sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm, giãn cơ,…
- Vật lý trị liệu: Tập luyện các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tư thế và giảm đau.
- Châm cứu, bấm huyệt: Giúp giảm đau, giảm viêm và cải thiện lưu thông máu.
- Kéo giãn cột sống: Giúp giải phóng chèn ép lên dây thần kinh.
- Thuốc Y học bản địa:hoạt huyết khử ứ, hành khí giãn cơ; Kháng viêm, giãn cơ, giảm đau, chống loãng xương…
Có phải mọi người đều có nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm hay không?
Không phải ai có những yếu tố nguy cơ này đều sẽ bị thoát vị đĩa đệm.
Có nhiều cách để giảm nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm, bao gồm:
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Giữ cho cột sống của bạn khỏe mạnh bằng cách tập các bài tập tăng cường sức mạnh và linh hoạt.
- Sử dụng đúng tư thế khi ngồi, đứng và khi nâng vật nặng.
- Bỏ hút thuốc lá.
- Nếu bạn có công việc đòi hỏi phải mang vác vật nặng, hãy học cách nâng vật đúng cách và sử dụng thiết bị hỗ trợ khi cần thiết.
Bằng cách thực hiện những thay đổi lối sống này, bạn có thể giúp giảm nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm và bảo vệ sức khỏe cột sống của bạn.
Tập thể dục và vận động có ảnh hưởng như thế nào đến người mắc thoát vị đĩa đệm?
Tập thể dục và vận động đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bị thoát vị đĩa đệm. Tuy nhiên, cần lưu ý lựa chọn bài tập phù hợp và thực hiện đúng cách để tránh làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Lợi ích của tập thể dục đối với người bị thoát vị đĩa đệm:
- Giảm đau: Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu, đưa oxy và chất dinh dưỡng đến các cơ bắp, từ đó giúp giảm co thắt cơ và giảm đau.
- Cải thiện tính linh hoạt và phạm vi chuyển động: Các bài tập giãn cơ và tăng cường sức mạnh giúp cải thiện tính linh hoạt và phạm vi chuyển động của cột sống, giúp người bệnh dễ dàng di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
- Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Tập luyện giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ bắp ở lưng và bụng, giúp hỗ trợ cột sống tốt hơn, giảm áp lực lên đĩa đệm.
- Giảm nguy cơ tái phát: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ tái phát thoát vị đĩa đệm.
- Cải thiện tâm trạng: Tập thể dục giải phóng endorphin, hormone có tác dụng cải thiện tâm trạng và giảm stress, lo âu.
Tuy nhiên, người bị thoát vị đĩa đệm cần lưu ý một số điều khi tập thể dục:
- Tránh các bài tập gây áp lực lên cột sống: Nên tránh các bài tập như nâng tạ nặng, gập bụng, xoay người đột ngột vì có thể làm gia tăng áp lực lên đĩa đệm, khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
- Khởi động kỹ trước khi tập: Khởi động giúp làm nóng cơ bắp, tăng cường lưu thông máu và giảm nguy cơ chấn thương.
- Tập luyện vừa sức: Không nên tập luyện quá sức, đặc biệt là khi mới bắt đầu. Nên bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng và tăng dần cường độ theo thời gian.
- Lắng nghe cơ thể: Nếu cảm thấy đau đớn, hãy ngừng tập luyện và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Tập luyện đều đặn: Nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để đạt hiệu quả tốt nhất.
Một số bài tập phù hợp với người bị thoát vị đĩa đệm:
- Bơi lội: Bơi lội là môn thể thao lý tưởng cho người bị thoát vị đĩa đệm vì nó giúp giảm áp lực lên cột sống và các khớp, đồng thời tăng cường sức mạnh cho các cơ bắp.
- Đi bộ: Đi bộ là bài tập đơn giản và dễ thực hiện, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường sức mạnh cho các cơ bắp ở chân và lưng.
- Yoga: Yoga có nhiều bài tập giúp tăng cường sức mạnh, tính linh hoạt và phạm vi chuyển động của cột sống. Tuy nhiên, cần chọn những bài tập phù hợp với tình trạng bệnh và có hướng dẫn của giáo viên योग योग्य.
- Pilates: Pilates cũng là bài tập hiệu quả giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tư thế và giảm đau lưng.
Nếu một người mắc thoát vị đĩa đệm, liệu họ có thể hồi phục hoàn toàn không?
Khả năng phục hồi hoàn toàn sau thoát vị đĩa đệm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ nghiêm trọng của thoát vị đĩa đệm: Các trường hợp thoát vị đĩa đệm nhẹ có thể tự khỏi trong vài tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, các trường hợp thoát vị đĩa đệm nghiêm trọng hơn có thể cần điều trị y tế và có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn.
- Vị trí của thoát vị đĩa đệm: Các thoát vị đĩa đệm xảy ra ở phần thắt lưng dưới có nhiều khả năng tự khỏi hơn so với các thoát vị đĩa đệm xảy ra ở phần cổ hoặc ngực.
- Tuổi tác: Người trẻ tuổi có nhiều khả năng phục hồi hoàn toàn sau thoát vị đĩa đệm hơn so với người lớn tuổi.
- Sức khỏe tổng thể: Người có sức khỏe tổng thể tốt có nhiều khả năng phục hồi hoàn toàn sau thoát vị đĩa đệm hơn so với người có các vấn đề sức khỏe khác.
- Phương pháp điều trị: Điều trị kịp thời và phù hợp có thể giúp cải thiện khả năng phục hồi hoàn toàn.
Theo thống kê, khoảng 80% người bị thoát vị đĩa đệm có thể cải thiện đáng kể hoặc hoàn toàn khỏi các triệu chứng mà không cần phẫu thuật.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là phục hồi hoàn toàn không có nghĩa là không còn nguy cơ tái phát. Nhiều người bị thoát vị đĩa đệm có thể bị tái phát trong tương lai, đặc biệt nếu họ không thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ.
Điều trị bằng YHCT và Phục hồi chức năng sẽ giải quyết được Thoát vị đĩa đệm CSTL theo cơ chế ntn? Trong bao lâu?
YHCT (Y học Cổ truyền) và Phục hồi chức năng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng (CSTL), tuy nhiên hiệu quả và thời gian điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
Cơ chế:
- YHCT:
- Xoa bóp, bấm huyệt: Giúp tăng cường lưu thông máu, giảm co thắt cơ, giảm đau, cải thiện tính linh hoạt của cột sống.
- Châm cứu: Kích thích các huyệt đạo liên quan đến cột sống, giúp giảm đau, chống viêm, cải thiện chức năng thần kinh.
- Dược liệu: Sử dụng các bài thuốc Đông y có tác dụng hoạt huyết, tán ứ, giảm đau, chống viêm, bồi bổ khí huyết.
- Phục hồi chức năng:
- Vật lý trị liệu: Sử dụng các bài tập vận động, kéo giãn cột sống, giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt, giảm áp lực lên đĩa đệm.
- Thủy liệu pháp: Tập luyện trong nước giúp giảm áp lực lên cột sống, tăng cường sức mạnh cơ bắp, giảm đau.
- Trị liệu bằng điện: Sử dụng các xung điện kích thích cơ bắp, giúp giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp.
Thời gian điều trị:
Thời gian điều trị Thoát vị đĩa đệm CSTL bằng YHCT và Phục hồi chức năng thường lâu hơn so với các phương pháp Tây y như tiêm, uống thuốc, phẫu thuật. Thông thường, cần ít nhất vài tuần đến vài tháng để thấy được hiệu quả rõ rệt.
Thực hiện phẫu thuật có phải là lựa chọn duy nhất cho trường hợp nặng của thoát vị đĩa đệm không?
Thoát vị có tất cả 4 độ, độ 0: đĩa đệm phồng ra phía sau ( thoát vị medial) nhưng không có chèn đè; độ 1: có nứt rách bao xơ đia đệm đã thoát ra nhưng chưa chữa thoát khỏi bao xơ, tuy vậy đã gây chèn ép nhẹ, gây đau; độ 2: địa thoát 1/2 khỏi bao xơ, lọt vào ông sống bán phần, có thể gây liệt không hoàn toàn; độ 3: đĩa chui hẳn vào ống sống gây liệt 2 chi dưới và bí tiểu … tuỳ theo các nhà phân loại, các tác giả có thể chia chi tiết hơn thành độ 0 đến độ 4.
Có những yếu tố nào tăng nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm?
Nhưng người cơ lưng yếu, những người đã từng thoát vị, những người làm nghề bốc vác, hoặc mới vào nghề bốc vác … cớ thắt lưng, đặc biệt cơ vuông thắt lưng yếu, dây chằng harpey ghằng giữa các đốt sống còn chưa phát triển, chưa quen lao động nặng thì dễ bị thoát vị đĩa đêm; nhưng người làm quen bốc các, quen làm việc nặng các dây chằng harpey rất phát triển, cơ vuông thắt lưng rất khoẻ, các cơ thắt lưng rất phát triển … họ ít khi bị thoát vị đĩa
