6. Dâm dương hoắc Epimedium brevicornum Maxim (Berberidaceae)


A. Dâm dương hoắc tươi
B. Dâm dương hoắc khô
C. Icariin
Dâm dương hoắc Epimedium brevicornum Maxim là một thảo dược quan trọng trong các bài thuốc cổ truyền Đông y và đã được sử dụng cách đây một ngàn năm ở Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản. Icariin - một flavonoid được cô lập từ Dâm dương hoắc được cho là thành phần có hoạt tính dược lý chủ yếu. Chuột bị xơ xữa động mạch do ăn nhiều Cholesterol cho thấy có sự tăng lipid trong máu bao gồm Cholesterol toàn phần, Triglygcerid, Cholesterol LDL-C và Malondialdehyde trong khi đó lại thấy có sự giảm HDL-C và SOD. Trong thí nghiệm trên chuột bị xơ vữa động mạch nêu trên, khi cho chuột sử dụng Icariin thì các thông số trên đã được cải thiện đáng kể và trở lại được về chỉ số bình thường.

7. Hà thủ ô đỏ - Fallopia multiflora Thunb. (Polygonaceae)


Một số hợp chất trong Hà Thủ Ô
Rễ cây khô của Hà thủ ô đỏ thường được bào chế và sử dụng trong các bài thuốc Đông y cổ truyền. Đã có nghiên cứu tổng quan về tác dụng làm giảm lipid của Hà thủ ô đỏ trong một số tài liệu bằng tiếng Trung. Các nghiên cứu đó cho biết trong thí nghiêm trên chuột bị mỡ máu khi uống chiết xuất toàn phần của rễ cây Hà thủ ô đỏ với liều 12mg và 24mg/kg/ngày trong vòng 4 tuần đã làm giảm đáng kể Cholesterol toàn phần, Tryglicerid, Cholesterol LDL-C trong huyết thanh. Tương tự như vậy, trong thí nghiệm trên chuột bị mỡ máu, chiết xuất phân đoạn bằng Ethylacetate và Stilbene glycoside từ rễ Hà thủ ô đỏ đã làm giảm đáng kể lipid của chuột.

8. Gạo lên men đỏ Fermentum Rubrum (Aspergillaceae)


Gạo lên men đỏ
Gạo lên men đỏ Fermentum Rubrum, là sản phẩm của gạo được lên men bằng nấm Monascus purpureus. Sản phẩm của Gạo lên men đỏ có chứa 13 loại statin tự nhiên, các acid béo không bão hòa, Ergosterol, các amino acid, các Flavonoid, Alkaloid, các yếu tố vết (trace element) và các yếu tố khác. Một số nghiên cứu lâm sàng trên người đã cho biết tác dụng làm giảm lipid của gạo lên men đỏ. Bệnh nhân được dùng liều 600 mg hàng ngày trong vòng 8 tuần đã thấy giảm 27,7% Cholesterol LDC-C, 21,5% Triglycerid và 15,8% Cholesterol toàn phần. Hiệu quả tương tự như vậy cũng đã quan sát được trong thử nghiệm trên 72 bệnh nhân có hội chứng bệnh thận cầu thận (nephritic syndrome) tự phát với rối loạn lipid thứ cấp. Viên con nhộng có tên là Xuezhikang là chiết xuất từ gạo lên men đỏ. Các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành nghiên cứu tổng quan một cách có hệ thống trong các thử nghiệm lâm sàng trên người theo phương pháp ngẫu nhiên và đối chứng. Đã có 6520 người đã tham gia thử nghiệm trong 22 thử nghiệm ngẫu nhiên. Kết quả thử nghiệm đã cho thấy viên con nhộng Xuezhikang đã làm giảm đáng kể cholesterol toàn phần, Tryglicerid và Cholesterol LDL-C so với inositol nicotinate.

9. Ô liu Olea europaea L. (Oleaceae)


Thành phần chiết xuất lá O liu
Tác dụng của Ô liu Olea europaeal L., đặc biệt là chiết xuất của lá ô liu đã được biết từ xa xưa  trong các ghi chép đã được lưu lại. Trong dược điển Châu Âu cho thấy các chất chủ yếu trong các chiết xuất chuẩn của lá ô liu khô gồm oleuropein, hydroxytyrosol, caffeic acid, tyrosol, apigenin và  verbascoside, trong đó oleuropein lầ chất chính của chiết xuất lá ô liu. Thí nghiệm trên chuột bị xơ vữa động mạch cho thấy việc điều trị bằng chiết xuất lá ô liu đã làm giảm kích thức tổn thương của xơ vữa động mạch và chiều dày của áo trong thành động mạch; làm giảm các chỉ số thể hiện xơ vữa động mạch như tryglycerid, cholesterol toàn phần, cholesterol LDL-C và malonaldehyde song song với sự điều hòa làm giảm  protein hóa ứng động đơn bào 1 (monocyte chemoattractant protein 1- MCP1), phân tử kết dính tế bào mạch 1 (vascular cell adhesion molecule-1), NFkB và TNFα. Phù hợp với kết quả trên, một nghiên cứu khác trên động vật  đã cho thấy chuột bị xơ vữa động mạch uống hydroxytyrosol trong vòng 1 tháng đã giảm được kích thước tổn thương xơ vữa động mạch so với chuột đối chứng.Tuy vậy các thực nghiệm trên các mô hình in vivo lại thấy khác với các kết quả trên. Thí nghiệm in vivo trên mô hình chuột apo-E knockout cho thấy sử dụng chất này trong vòng 10 tuần  lại gây ra các tổn thương xơ vữa động mạch cùng với sự hoạt hóa các đơn bào và thay đổi mức các thành phần của lipid trong máu. Các nghiên cứu đó cho thấy trong các điều kiện nhất định chất này có thể gây hại hơn là bảo vệ được tế bào.

10. Nhân sâm Panax ginseng C.A. Mey (Araliaceae)


Một số Saponin có tác dụng cải thiện Cholesterol trong Nhân Sâm
Hàng loạt các nghiên cứu đã cho thấy hiệu quả làm giảm mỡ máu của các thành phần từ Nhân sâm. Thí dụ,trong thí nghiệm trên mô hình chuột knock out bởi gen C57/BL-ApoE bị mỡ máu khi uống saponin của Nhân sâm với liều 2 mg/kg/ngày trong vòng 90 ngày đã thấy giảm Cholesterol toàn phần, Trigliceride và Cholesterol LDL-D trong huyết tương. Các Saponin của Nhân sâm được phân loại thành Rb1, Rb2, RC, Rd, Re và Rl. Cho chuột bị mỡ máu cao uống saponin Rb với liều dùng 50–200 mg/kg/ngày trong vòng 12 ngày đã thấy giảm đáng kể Triglycerid, Cholesterol toàn phần , Cholesterol LDL-C trong huyết thanh và ở gan. Nhân sâm có thể được chuyển hóa thành hoạt chất k ở ruột non. Trong thực nghiệm in vitro các chất chuyển hóa hoạt hóa rất mạnh AMPK  gây ra sự chuyển hóa lipid trong các tế bào hepatoma ở người có HepG2 kháng insulin ( insulin-resistant HepG2 human hepatoma cells).

Doctor SAMAN
Lược dịch và viết: TS. Đỗ Lộc

 

 

Tài liệu tham khảo

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2016.00469/full; Trường đại học y Quảng Châu và Viện sức khỏe Trường đại học Hồng Kông,  2016.

[{"src":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/dam%20duong%20hac.png","thumb":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/dam%20duong%20hac.png","subHtml":""},{"src":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/hop%20chat%20ha%20thu%20o.png","thumb":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/hop%20chat%20ha%20thu%20o.png","subHtml":""},{"src":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/gao%20len%20men.png","thumb":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/gao%20len%20men.png","subHtml":""},{"src":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/hop%20chat%20la%20o%20liu.png","thumb":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/hop%20chat%20la%20o%20liu.png","subHtml":""},{"src":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/saponin%20nhan%20sam.gif","thumb":"\/resources\/upload\/images\/09\/08.2019\/saponin%20nhan%20sam.gif","subHtml":""}]