Trầm cảm có thể điều trị tốt, cần thường xuyên kết hợp điều trị bằng thuốc và tâm lý trị liệu. Điều trị tâm lý, sự tương tác giữa bác sĩ chuyên khoa và bệnh nhân tập trung vào cuộc nói chuyện. Ở đây, các phương pháp khác nhau có thể được sử dụng.
Điều trị tâm thần hoặc y tế là hai mũi nhọn trong các quy tắc. Đó là quản lý của bệnh nhân bằng cách nói chuyện y tế/tâm thần (không được đánh đồng với một tâm lý trị liệu) và trong việc sử dụng thuốc chống trầm cảm. Một sự kết hợp của tâm lý trị liệu và thuốc có thể là một bệnh nhân ngoại trú của các bác sĩ thần kinh được đào tạo tâm lý trị liệu, một sự hợp tác của các bác sĩ và nhà tâm lý hoặc thực hiện tại các bệnh viện tâm thần hoặc bệnh viện chuyên biệt.
Tâm lý trị liệu
Để điều trị trầm cảm, một loạt các phương pháp tâm lý trị liệu được sử dụng có hiệu quả. Chúng bao gồm nhận thức hành vi trị liệu, các liệu pháp tâm lý cá nhân, các liệu pháp tâm lý phân tích và tâm lý trị liệu tâm lý. Những tâm lý trị liệu, các liệu pháp Gestalt và phương pháp tiếp cận khác nhau nói chuyện và tâm lý trị liệu cơ thể được sử dụng trong điều trị sử dụng. Phương pháp tiếp cận tích hợp gần đây để điều trị trầm cảm mãn tính hoặc tái phát là nhận thức hành vi hệ thống Phân tích tâm lý (CBASP) cũng như nhận thức trị liệu chính niệm.
Các hành vi điều trị trầm cảm ngày nay được dựa trên liệu pháp hành vi nhận thức thực hiện. Trong điều trị, tư tưởng và thầy thuốc tạo ra hành vi mẫu, cách ứng xử mẫu… để sau đó thay đổi từng bước cho người bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân được thúc đẩy để hoạt động lớn, môi trường hơn để kích hoạt cả hai cơ chế khuếch đại cá nhân của mình một lần nữa theo đó tận dụng lợi thế của các tác dụng có lợi đã được chứng minh của hoạt động thể chất nhiều hơn là lệ thuộc vào tâm trạng.
Ngược lại, tập trung tâm lý sâu sắc theo định hướng phương pháp trên cái nhìn sâu sắc vào vô thức để cho phép giải quyết các cuộc xung đột nội tâm hài hòa. Thường thì đó là những sự việc xảy ra trong thời thơ ấu. Vấn đề sức khỏe tâm thần và hành vi kết quả sau đó có thể được chỉnh sửa mở mức cấu trúc những khuyết tật tâm thần. Các phương pháp của trường phái psychoanalytically sáng lập cũng bao gồm psychotherapies ngắn hạn như liệu pháp tâm lý cá nhân. Trong trị liệu nhóm phương pháp là một nỗ lực để vượt qua những xu hướng rút lui để cải thiện sự sự suy giảm tương tác, để tìm sự giúp đỡ thúc đẩy. Các thành viên có thể tham gia vào việc điều trị: kỹ thuật chơi đóng vai trò, đóng kịch, biểu diễn văn nghệ, thảo luận có chuyên đề…
Dược học
Các điểm lưu ý trước dùng thuốc:
- 50% Người mắc chứng trầm cảm không thừa nhận mình bị trầm cảm. do vậy không chấp nhận điều trị theo hướng tâm thần, vì cứ nghĩ bệnh tâm thần tức là bị điên, chập IC…
- ≥ 50% người được chẩn đoán trầm cảm, thừa nhận là mình bị trám cảm từ chối sử dụng thuốc, từ chối trị liệu.
- ≥ 50% người đang chấp nhận trị liệu không tuân thủ đúng, đủ chỉ định của bác sỹ.
- Điều trị trầm cảm là chấp nhận liệu trình dài, tối thiểu có kết quả rõ thường 3 tuần và duy trì thậm chí 1-2 năm. Do vậy ít người bệnh theo được vì lý do thời gian, kinh tế và đáp ứng tài chính.
Chất ức chế tái hấp thu chọn lọc
Các thuốc ức chế tái hấp thu dẫn truyền thần kinh serotonin, norepinephrine hoặc dopamine vào thiết bị đầu cuối trước khớp thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp dẫn truyền thần kinh khác là những lựa chọn ít rõ ràng hơn đáng kể so với thuốc chống trầm cảm cổ điển. Có chọn lọc các chất ức chế tái hấp thu serotonin đang được sử dụng cho bệnh trầm cảm là phổ biến nhất. Chúng thường có tác dụng phụ hơn thuốc chống trầm cảm ba vòng và hiệu quả sau một khoảng thời gian hai đến ba tuần.
Nhưng thuốc trên có thể gây rối loạn dâm khoái cực hoặc xuất tinh.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Các thuốc chống trầm cảm ba vòng (ví dụ Opipramol, amitriptyline) được dùng mãi cho đến khi sự ra đời của các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin. Những bất lợi chính là tác dụng phụ (ví dụ như khô miệng, táo bón, mệt mỏi, run cơ và huyết áp), và có những trường hợp ngoại lệ dung nạp tốt hơn (ví dụ amoxapin, maprotiline). Ở người cao tuổi và suy nhược cần thận trọng.
Thuốc ức chế monoamine oxidase
MAOIs hành động bằng cách ngăn chặn các oxidase monoamine enzyme. Các enzyme tách Amin đơn như serotonin, norepinephrine và dopamine – là sứ giả trong não – Thuốc ức chế MAO được chia thành lựa chọn hoặc không chọn lọc và thuận nghịch hoặc không thể phục hồi. Chất ức chế chọn lọc của MAO-A (ví dụ moclobemide) chỉ ức chế loại monoamine oxidase A và tác dụng chống trầm cảm. Nói chung chúng được dung nạp tốt. Thuốc ức chế monoamine oxidase được coi là rất hiệu quả. Tuy nhiên, bệnh nhân cần chế độ ăn kiêng như phô mai và các loại hạt, uống rượu có thể dẫn đến một sự gia tăng huyết áp nguy hiểm.
Liệu pháp ánh sáng
Trong thể nhẹ đến trung bình giai đoạn trầm cảm trong bối cảnh trầm cảm theo mùa có thể ánh sáng liệu pháp được áp dụng. Ở đây, bệnh nhân ngồi hàng ngày trước khi một màn hình phosphor phát ra ánh sáng trắng sáng khoảng 30 phút. Để đáp ứng với điều trị, điều này có thể được thực hiện trong tất cả các tháng mùa đông. Với Việt Nam, nắng nhiều, có thể ngồi trong râm để ngắm nắng.
Liệu pháp sock điện
Phương pháp phổ biến nhất được sử dụng với bệnh năng là liệu pháp sốc điện. Trong động kinh điều trị đã được ghi nhận rằng ở những bệnh nhân bị trầm cảm sau khi đồng thời có cơn động kinh xảy ra, nếu sock điện sẽ cải thiện tâm trạng trầm cảm. Liệu pháp sock điện chỉ được thực hiện khi đã gây mê toàn thân.
Kích thích thần kinh phế vị
Hiện đang nằm trong một số nghiên cứu là thần kinh phế vị kích thích, trong đó dùng một loại máy tạo nhịp, khoảng một vài phút mỗi gửi các xung điện nhỏ để các dây thần kinh phế vị.
Kích thích từ xuyên sọ
Cũng đã thử nghiệm hiện là kích thích từ xuyên sọ (TMS), trong đó não của bệnh nhân được kích thích bởi một từ trường. Tuy nhiên, số lượng bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp này vẫn còn khá thấp. Nó không khác gì biện pháp châm bằng nam châm của đông y.
Xuyên sọ ứng dụng hiện trực tiếp (TDCS). đây là cách dùng một dòng điện yếu kích thích thông qua xương sọ, qua đó tác động các hành vi não, trầm cảm có thể được giảm nhẹ, theo một nghiên cứu mới, biện pháp này tương tự như với các thuốc chống trầm cảm sertraline. Các TDCS được thực hiện với ý thức đầy đủ, thận trọng. Nghiên cứu mới đây cho kết quả tốt, có thể đạt được thông số điều trị tối ưu. Liệu pháp này được đông y sử dụng từ lâu, như điện châm, châm cứu hay các biện pháp kích thích huyệt khác tại các huyệt Bách hội, tứ thân thông, Thái dương, phong trì, hợp cốc, nội quan, thần môn, tam âm giao.
Dinh dưỡng
Nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh tầm quan trọng của axit béo omega-3 với trầm cảm, chất này có nhiều trong mỡ cá. Cơ chế hoạt động của axit béo omega-3 vẫn chưa được làm sáng tỏ. Một tình trạng thiếu serotonin thường đi kèm với thiếu axit béo omega-3, ngược lại; có vẻ là việc chuyển giao các acid béo đã dẫn đến tăng nồng độ serotonin. Các thuốc orthomolecular cũng tác đọng trên các axit amin tyrosine và hoặc phenylalanine, từ đó ảnh hưởng đến trầm cảm. Hai axit amin được chuyển đổi thành norepinephrine và dopamine trong cơ thể cũng được quan tâm trong khẩu phần ăn. Sự gia tăng các chất dẫn truyền có thể nâng cao tâm trạng. Đó chắc chắn là đúng, chú ý sau khi hết triệu chứng trầm cảm cần một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh. Trên tất cả, một lượng đường trong máu đều, đủ đóng một vai trò từ các bữa ăn. Việc sử dụng vừa phải các chất kích thích như cà phê, thuốc lá và rượu có thể giúp duy trì tinh thần ổn định.
Trợ giúp khác
Mất ngủ có thể là dạng phản ứng chống trầm cảm và được sử dụng trong trường hợp hiếm hoi, ngắn hạn phá vỡ trầm cảm nặng trong bối cảnh điều trị (mặc dù không phải trong một bệnh hưng-trầm cảm). Một hình thức của các biện pháp điều trị hỗ trợ là trị liệu thể thao . Nếu thể thao diễn ra trong một bối cảnh xã hội, nó tạo điều kiện nối lại liên lạc giữa các cá nhân. Một tác dụng của hoạt động thể chất là tăng lòng tự trọng và việc tăng sản xuất endorphins . Tác động tích cực của chạy bộ trong trầm cảm được thực nghiệm chứng minh bởi các nghiên cứu; Có một số nghiên cứu về phương pháp về lợi ích của thể thao và tập thể dục trong trầm cảm. Trong một số nghiên cứu, tác dụng tương tự của môn thể thao và tâm lý trị liệu đã được ghi nhận. Một phân tích năm 2013 nhấn mạnh tác dụng phòng ngừa trầm cảm bởi vì “… tập thể dục vừa phải trong vùng hiếu khí của ít nhất 150 phút mỗi tuần (…) có nguy cơ thấp hơn đáng kể để phát triển một tình trạng trầm cảm”.
Biện pháp tại nhà – chẳng hạn như kỹ thuật thư giãn, phương pháp xông điều trị cảm lạnh bởi Sebastian Kneipp, uống cà phê hoặc ăn sô cô la – cung cấp này giúp người bị trầm cảm tâm trạng nhẹ nhõm hơn.
Năm 2013 nhóm nghiên cứu của Viện Y học bản địa Việt Nam trong quá trình nghiên cứu đề tài chữa xuất tinh sớm từ thảo dược đã vô tình phát hiện bài thuốc chữa trầm cảm từ thuốc nam hiệu quả. Hiện được sản xuất để điều trị với tên TRC-saman.
Bác sỹ Hoàng Sầm (0913 256 913).
Chủ tịch Hội đồng Viện Y học bản địa Việt Nam
Doctor SAMAN
