SINH LÝ CỦA TUYẾN CẬN GIÁP VÀ ỨNG DỤNG LÂM SÀNG
Lời bạt: chúng tôi (Hoàng Sầm) từng nói điều trị loãng xương, xương gãy lâu cal, không cal, tình trạng xương yếu gây cầu xương, mỏ xương, gai xương đốt sống, gai xương gót … và các tình trạng thiếu canxi khác hoàn toàn không cần dùng canxi sinh học hoặc canxi nano và thực ra dùng nó hiệu quả cũng rất thấp. Chúng ta hoàn toàn điều chỉnh được hàm lượng canxi trong máu, trong xương, nội tạng, các mô … bằng cách can thiệp vào tuyến cận giáp bằng thảo dược như cha ông ta từng làm để chữa gẫy xương, chữa đau lưng. Nhận thấy cứ cắt tuyến giáp thường khó hoặc không thể bảo tồn tuyến cận giáp, nói rõ hơn là chúng ta gần như luôn cắt luôn tuyến cận giáp theo đó về sau gần như ai cũng bị hạ canxi máu, dễ mất xương, loãng xương, chuột rút hơn người thường. Sau đây xin giới thiệu bài viết của Thạc sỹ công nghệ sinh học, nghiên cứu viên Ma Thị Hoàn về vai trò của tuyến cận giáp với việc hấp thu, phân phối, điều hoà can xi trong cơ thể.
- Tuyến cận giáp
Tuyến cận giáp là bốn tuyến nội tiết có kích thước bằng hạt đậu (chỉ khoảng 20mg) nằm ở mặt sau của tuyến giáp . Chúng sản xuất và giải phóng hormone tuyến cận giáp (PTH). Hormone này có chức năng kiểm soát, điều hoà, hấp thụ, thải trừ …. Để ổn định nồng độ canxi trong máu, trong mô, trong xương theo nhu cầu.
Có hai loại tế bào chính trong tuyến cận giáp:
+ Tế bào chính:
Các tế bào chính chịu trách nhiệm tổng hợp và tiết PTH, và mỗi tế bào chính chứa nhiều hạt tiết trong tế bào chất của nó để cho phép thực hiện chức năng này.
+ Tế bào Oxyphil:
Còn được gọi là tế bào oxyntic, những tế bào này không có chức năng nội tiết được công nhận. Tỷ lệ tế bào oxyphil trong tuyến cận giáp tăng theo tuổi tác.
- Chức năng của tuyến cận giáp
Tuyến cận giáp đóng vai trò trung tâm trong việc điều hòa nồng độ canxi trong dịch ngoại bào. Hormon tuyến cận giáp (PTH) chủ yếu hoạt động để bảo tồn canxi trong cơ thể. Điều này đạt được bằng cách hạn chế bài tiết canxi và tăng lượng canxi đưa vào dịch ngoại bào. Tuy nhiên, ngoài việc kích thích tái hấp thu canxi ở ống thận và tái hấp thu khoáng chất cho xương, hormon tuyến cận giáp còn tương tác với hệ thống nội tiết – vitamin D bằng cách tăng hoạt động của 25-hydroxycholecalciferol 1α-hydroxylase. Sản lượng 1,25-dihydroxycholecalciferol tăng lên, kết quả từ đó, dẫn đến kích thích hấp thu canxi ở ruột.
Hệ thống xương
PTH hoạt động ở cấp độ tế bào bằng cách gián tiếp kích thích tế bào hủy xương phá vỡ xương, sau đó PTH liên kết với các thụ thể trên tế bào tạo xương kích thích thụ thể này hoạt hóa yếu tố hạt nhân Kappa-B Ligand (RANKL). RANKL liên kết với thụ thể của nó trên các tiền chất của tế bào hủy xương, kích thích chúng hợp nhất thành tế bào hủy xương trưởng thành, theo đó làm tăng sự tái hấp thu canxi cho xương.
Hệ thống thận
PTH có 2 vai trò chính ở thận. Nó hoạt động ở quai Henle, ống lượn xa của nepheron và các ống dẫn để tăng tái hấp thu canxi bằng cách điều hòa tăng TRPV5, một chất vận chuyển canxi trên biểu mô ống thận. PTH cũng liên kết với các vị trí ở ống lượn gần ngăn chặn tái hấp thu phosphate. Do đó, tác dụng ròng của PTH là làm giảm bài tiết canxi và tăng bài tiết phosphate trong nước tiểu. Ngoài ra, PTH hoạt động ở ống lượn gần của thận để điều hòa tăng quá trình dịch mã alpha-1-hydroxylase, enzyme chịu trách nhiệm tạo ra dạng hoạt động sinh học của vitamin D (1,25-dihydroxy-vitamin D hoặc calcitriol). Vitamin D liên kết với các thụ thể trong xương có chức năng tương tự như PTH, làm tăng canxi huyết thanh. Ở thận, vitamin D làm tăng cả tái hấp thu canxi và phosphate.
Hệ tiêu hóa
Sự hấp thụ canxi xảy ra ở ruột non, với 70% đến 80% được hấp thụ ở hồi tràng. Mặc dù PTH không có tác dụng trực tiếp lên ruột non, nhưng các tác dụng hạ lưu của PTH lên quá trình tổng hợp vitamin D xảy ra ở mức độ này. Vitamin D làm tăng sự hấp thụ canxi và phosphate từ ruột. Các thụ thể vitamin D xuất hiện dọc theo toàn bộ biểu mô ruột và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cả sự hấp thụ canxi qua tế bào và qua tế bào đều tăng khi được kích thích. Vitamin D làm tăng quá trình phiên mã và dịch mã của các protein vận chuyển canxi trong biểu mô, bao gồm TRPV6, calbindin và các bơm canxi phụ thuộc ATP.
Các tình trạng mất xương, loãng xương, thiếu canxi trong máu, trong xương … thực tế cũng như về lý thuyết cần can thiệp vào tuyến cận giáp hơn là bổ sung canxi.
Nghiên cứu viên: Ma Thị Hoàn
