Đau vai gáy là 1 hội chứng do nhiều nguyên nhân, biểu hiện chung với 3 biểu hiện chính sau:
- Đau đầu và vùng vai gáy, đỉnh chẩm, có thể đau trước trán, nhức hố mắt.
- Đau hoặc tê cánh, cẳng, bàn ngón tay
- Thiểu năng tuần hoàn não: Đau đầu, hay quên gần nhớ xa, dễ xúc động, khó dỗ ngủ, ngày hay ngủ gà, giấc ngủ không sâu, tư duy kém…
Nguyên nhân thường gặp xếp từ trên xuống:
- Co cứng cơ vai gáy do lạnh, do sang chấn biểu hiện cấp tính.
- Viêm khớp mỏm móc đốt cổ.
- Thoái hóa đốt cổ, nhất là cổ 6 và cổ 5, chú ý nếu tổn thương từ cổ 4 trở xuống đến ngực I triệu chứng chủ đạo đau vai gáy, tê đau tay, từ cổ 3 trở lên đau vùng chẩm gáy, đau đầu. Từ cổ 6 trở lên có thể biểu hiện cả hội chứng thần kinh cổ-cánh tay và thiểu năng tuần hoàn não.
- Xơ hóa cơ vai gáy, vôi hóa cơ vai gáy
- Thoát vị đĩa đệm đốt cổ.
- Lao đốt cổ, ưng thư…hiếm gặp.
Triệu chứng đợt cấp (Toocticolis): Sáng dậy tự nhiên thấy đau gáy vai, khó ngồi dậy, thậm chí không ngồi được; Mặt vênh cổ cứng, xoay người phải xoay cả nửa thân trên.
Triệu chứng đau vai gáy mạn tính: Đau tái phát nhiều lần, mỏi đau khu gáy thường xuyên, tê đau tay, đau đầu do thiểu năng tuần hoàn não, giảm sút khả năng tư duy, quên gần nhớ xa, cốt hóa nhân cách…
Điều trị đợt cấp: Thuốc nhằm giãn cơ Decontratyl 6 viên x 3 lần/24h x 5 ngày; Giảm đau có thể dùng Prodafalgan tiêm bắp mỗi ngày 2 mũi sáng tối,và/hoặc Visceralgin 4 viên/24h x 2 lần, và/hoặc Felden tiêm.
Lấy chỗ đau nhất làm huyệt để châm cứu, châm thêm phong trì, ế minh, đại chùy, đại trữ, thượng lạc chẩm, thiên tông, kiên tỉnh, phế du, đốc du, huyền chung, hậu khê cùng bên đau.
Bấm bật huyệt quang minh 2, thượng lạc chẩm, xoa bóp khối cơ vai gáy bằng các thủ thuật sau:
- xoa bóp day lăn
- Bấm điểm hợp phân
- Rung vê vờn chặt
- véo ấn miết xát
- Đấm phát vận động
- Mỗi ngày xoa bóp 1-2 lần bằng cồn xoa bóp saman pharm.
- Chưa cần dùng thuốc Đông y.
Điều trị đau vai gáy mạn tính:
Tiêm Hydrocooctisone 125mg x 5ml vào các đốt cổ thoái biến đau có chỉ điểm của Xquang, kỹ thuật tiêm như sau: Bệnh nhân ngồi gục đầu trên bàn có đệm gối, thầy thuốc đứng chính giữa vào khoảng vai phải bệnh nhân. Sát trùng vùng gáy bằng povidon Iodine, xác định điểm đau trên các đốt cổ. Tay phải cầm xy lanh đã hút thuốc như thể cầm bút lông, tay trái làm thủ thuật căng da bệnh nhân.
Đặt mũi kim vào chỗ đau nhất, đâm kim qua da, hướng kim nghiêng 450 từ trên chếch xuống dưới. Khi có cảm giác kim đi qua 1 khối cơ dày, cứng, tay bị “sụt”, “hẫng” thì tiến hành bơm vào 1,7 ml thuốc. Tiêm liền 3 điểm như thế cho 1 lần điều trị/ 5 ngày x 3-5 lần. Không nên hơn. Sát trùng kỹ và băng vô khuẩn sau tiêm, dán băng dính 6h.
Thuốc uống:
Bài quyên tý thang gia vị như sau
Cam thảo, hoàng kỳ, đương quy, xích thược, nghệ vàng, khương hoạt, gừng tươi, phòng phong, đại táo, rễ dây gắm, uy linh tiên, mộc thông đỏ, quế chi mỗi vị 8-12g x 15 thang, sắc uống mỗi thang hằng ngày.
- Khắc phục thiểu năng tuần hoàn não tạm thời bằng xinarizine, nootropin, duxil, cavinton…
- Xoa bóp bằng các thủ thuật trên hằng ngày x 15 ngày.
- Tập cúi ngửa nghiêng quay các đốt cổ.
- Trường hợp nặng có thể dùng thêm 50g-100g cao hổ cốt
Bs. Hoàng Sầm
Nghiên cứu viên cao cấp
Viện Y Học Bản Địa Việt Nam
Doctor SAMAN
