Nhức đầu là chứng bệnh thường gặp nhất ở mọi lứa tuổi, không phân biệt giới, nhịp sống căng thẳng của thị dân dường như có tỷ lệ cao hơn. Sau đây là sự phân loại cổ điển đơn giản và những định hướng xử trí phù hợp với những sinh viên không chuyên ngành nội-thần kinh.
A- Nhóm nguyên nhân do mạch máu:
1.Đau đầu do rối loạn vận mạch, thường gặp nhất, có thể do nhiễm khuẩn gây sốt, nhiễm ký sinh trùng sốt rét, ríckétsia, cúm, viêm phổi…và hoặc rối loạn vận mạch vô căn.
2.Đau đầu do bệnh migren, hội chứng migren với biểu hiện đau 1/2 đầu, xuất hiện đột ngột, đau dữ dội, sau vài tiếng đồng hồ cơn đau dịu dần. Cơn đau có thể được khống chế bởi các chế phẩm từ nấm cựa lão mạch như Ecgotamin, Ecgotin, Dehydroecgotin…bệnh thường tái phát nhiều lần.
3. Co mạch hoặc giãn mạch thể hiện bằng tình trạng tăng huyết áp hay giảm huyết áp, biểu hiện rõ nhất vào trong khoảng 9-10h sáng, phát hiện bằng đo huyết áp.
4.Đau nhức đầu do co thắt động mạch sống nền khi thoái biến đốt cổ, biểu hiện thiểu năng tuần hoàn não, gần như bao giờ cũng kèm theo rối loạn giấc ngủ: Khó dỗ ngủ, thức giấc nửa đêm…
5. Bệnh viêm động mạch thái dương DelaHoocton: Đau đầu vùng thái dương, nhức mắt dữ dội, người bệnh có cảm giác mắt lồi ra…dùng thử prednisolon đỡ ngay
B- Nguyên nhân nhức đầu do xương sọ.
1.Vết thương sọ cũ, hoàn cảnh xuất hiện đau nhức vào dịp thay đổi thời tiết. Xử trí uống thuốc giảm đau hoặc bôi day thuốc xoa bóp saman pharm.
2.Chảy máu khoang ngoài màng cứng, phía trong sọ, khám thấy phù nề gai thị, đồng tử to nhỏ không đều.
3.Pagett xương sọ, nhức đầu, xương sọ vùng tương ứng tăng sản, sùi lên nhưng không phải là ưng thư. Bệnh hiếm gặp.
4. Ưng thư xương sọ tiên phát, nhức đầu tăng dần, phát hiện bằng sinh thiết và X Quang.
C- Nguyên nhân gây nhức đầu trong hộp sọ
1.Hội chứng do choán chỗ: Khối u, phình mạch, kén sán, khối máu tụ…
2.Hội chứng bệnh do viêm: Não viêm, viêm màng não mủ, viêm não do lao, viêm não do giang mai…
3.Hội chứng do thoái hóa: Teo thoái hóa thùy trán, thùy đỉnh, chẩm, thoái hóa các nhân bèo, nhân đỏ…
4.Hội chứng do mạch máu: xơ vữa mạch, co thắt mạch, nhồi máu mạch não, tắc mạch não, vỡ mạch não…
5.Hội chứng não do chấn thương: Chấn động não, chấn thương sọ não kín, chán thương sọ não hở…
D- Nguyên nhân lân cận sọ não
1.Thoái hóa, viêm đốt sống cổ, đặc biệt là các đốt I, II, III
2.Viêm hệ thống xoang hàm, trán, sàng trước, sàng sau, viêm tai xương chũm mạn tính…
3.Bệnh mắt: Viêm đáy mắt, thiên đầu thống cấp, mạn tính, viêm dây thần kinh số III…
4.Bệnh hệ răng hàm mặt: Đau nhánh V1 của dây thần kinh số V, đau răng hàm trên, viêm khớp thái dương hàm gây nhức đầu
E- Nguyên nhân khác:
1.Ngộ độc: rượu, rượu có lẫn mêtylic, aldehyt, ngộ độc nấm, độc chì, độc do thủy ngân…riêng ngộ độc rượu có thể tiêm vi ta min B1 vào tĩnh mạch chậm hoặc uống trà giải rượu saman, RU26 của Nga, martelno..
2.Đau đầu thay đổi độ cao do thay đổi môi trường sống: Cán bộ miền xuôi giai đoạn đầu lên công tác miền núi và ngược lại.
3. Do căng thẳng thần kinh bởi các treessDo nguyên nhân tâm thần, đặc biệt chú ý hội chứng trầm cảm, trầm cảm ẩn, tiền triệu của tâm thần phân liệt…
Ngô Quang Trúc
Ts.Bs Cao cấp chuyên ngành Thần Kinh
Doctor SAMAN
