Chiết xuất dược liệu là dùng dung môi thích hợp để hòa tan các hoạt chất có hoạt tính sinh học từ dược liệu ra dung dịch. Nhưng lượng dung môi cần dùng thích hợp là bao nhiêu để tiết kiệm dung môi, tiết kiệm nhiệt lượng nhất, đó là bài toán cần được giải quyết.
Chúng tôi đã tiến hành rất nhiều thực nghiệm với nhiều loại dược liệu khác nhau để khảo sát, so sánh hàm lượng chất tan trong các mẫu chiết với các lượng dung môi khác nhau bằng phương pháp trọng lượng.
Chúng tôi đã thực hiện chiết nhiều loại dược liệu khác nhau để từ đó rút ra kết luận sơ bộ. Chúng tôi xin dẫn ra đây một số thí dụ điển hình.
| Ví dụ 1: chiết Đại bi lần 1 | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/5 | 1/6 | 1/7 | 1/8 | ||
| 1 | 10,075 | 2,06% |
|
|
|
| 2 | 10,076 |
| 3,87% |
|
|
| 3 | 10,076 |
|
| 4,17% |
|
| 4 | 10,076 |
|
|
| 6,03% |
| Tổng cả 2 lần | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/5 | 1/6 | 1/7 | 1/8 | ||
| 1 | 10,075 | 6,21% |
|
|
|
| 2 | 10,076 |
| 8,75% |
|
|
| 3 | 10,076 |
|
| 8,33% |
|
| 4 | 10,076 |
|
|
| 9,44% |
| Ví dụ 2: chiết Mộc thông lần 1 | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/5 | 1/6 | 1/7 | 1/8 | ||
| 1 | 10,084 | 3,27% |
|
|
|
| 2 | 10,085 |
| 4,52% |
|
|
| 3 | 10,084 |
|
| 4,56% |
|
| 4 | 10,084 |
|
|
| 5,26% |
| Tổng cả 2 lần | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/5 | 1/6 | 1/7 | 1/8 | ||
| 1 | 10,084 | 4,67% |
|
|
|
| 2 | 10,085 |
| 5,43% |
|
|
| 3 | 10,084 |
|
| 5,47% |
|
| 4 | 10,084 |
|
|
| 5,71% |
| Ví dụ 3: Củ bạch thược chiết lần 1 | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/4 | 1/5 | 1/6 | 1/7 | ||
| 1 | 20,14 | 8,19% |
|
|
|
| 2 | 20,15 |
| 8,09% |
|
|
| 3 | 20,14 |
|
| 8,94% |
|
| 4 | 20,14 |
|
|
| 8,64% |
| Tổng cả 2 lần chiết | |||||
| STT | Khối lượng mẫu | % chất tan/Tỷ lệ nước - nguyên liệu | |||
| 1/4 | 1/5 | 1/6 | 1/7 | ||
| 1 | 20,14 | 12,91% |
|
|
|
| 2 | 20,15 |
| 12,51% |
|
|
| 3 | 20,14 |
|
| 13,07% |
|
| 4 | 20,14 |
|
|
| 12,70% |
Từ các kết quả nghiên cứu khảo sát trên chúng tôi có nhận xét là với loại dược liệu là lá và thân tỷ lệ nước tốt nhất cho lần 1 là 1:8, lần 2 là 1:5
Loại củ tỷ lệ nước tốt nhất cho lần 1 là 1:6
Trên đây mới là một số kết quả bước đầu nghiên cứu, mong rằng sẽ có nhiều nghiên cứu tiếp theo để hoàn thiện qui trình chiết xuất dược liệu.
Doctor SAMAN
Gs.Hứa Văn Thao
